19 Mart 2024 Salı

2018 Yılının En Çarpıcı 10 Arkeolojik Keşfi

Her yıl, neredeyse günlük olarak ortaya çıkan arkeolojik keşifler Kutsal Kitap’ı ve çevresinde gelişen olayları, insanları ve kültürü daha iyi anlamamıza yardım ediyor.

2018 yılında ortaya çıkarılmış ve Kutsal Kitap bilgimizin artmasına katkı sağlayan en çarpıcı keşifleri sizler için listeledik.


10) ‘Yerushalayim’ Yazılı Sütun

Arkeologlar, bu yılın başlarında bugünkü Yeruşalim kentinin batı sınırına yakın bir antik çömlekçi köyünde yapılan kazıda, bir sütunda yazılı bir yazıt ortaya çıkardılar. Yazıt, İbranice Kudüs’ün adı olan “Yerushalayim” kelimesini içeriyor ve M.Ö. 100’lü yıllara tarihlendiriliyor.

Bu çömlekçi köyü Yeruşalim’deki tapınağa giderken hiç şüphesiz tapınağı ziyaret eden birçok inanlıya hizmet etti ve Yahuda’nın İsa’ya ihanet etmesi için ödenen parayla, kahinler tarafından satın alınan Matta 27: 7’de geçen çömlekçi köyü ifadesine olan paralelliği ise dikkat çekici.

9) Tel Shiloh Bulunan Kilden Yapılmış Nar

İsrail’in fethi ve Yeruşalim Tapınağı’nın inşası arasında geçen dönemde kurulan ve Yahudi tapınma çadırı ve Antlaşma Sandığı’na ev sahipliği yapan Tel Shiloh’da yapılan bir kazıda, sıra dışı bir kilden nar modeli bulundu. Kutsal Kitap’ta nar oldukça yaygın bir tapınak figürü olarak sık sık karşımıza çıkıyor (1. Krallar 7:18; 2. Krallar 25:17) ve küçük nar figürleri rahiplerin giysilerinin ucuna asılıyordu. (Mısır’dan Çıkış 28:33)

8) Yunus Tapınağı’nda Bulunan Esarhaddon Yazıtları

IŞİD 2014 yılında Irak’ın Musul kentinde bulunan Yunus Türbesi’ni havaya uçurmuştu. Şimdi yıkılan bu tapınağı, arkeologların yakınlarda Asur Kralı Esarhaddon’un bir sarayının kalıntılarını buldukları bir höyük üzerinde kurulmuştu. Kralın adı, IŞİD tünellerinde keşfedilen ve teröristlerin açık pazarda alıcı bulmaya çalıştıkları eserlerdeki yazıtlarda yer alıyordu. Bugün, arkeologlar bu tünelleri tapınak kalıntılarını araştırmak için kullanıyorlar.

Eski Ahit, Esarhaddon’dan, Hezekiya’nın Yahuda krallığını harap eden ve başarısız bir şekilde Yeruşalim’i kuşatan kral olan babası Sanherib’in (2. Krallar 19: 36-37; Yeşaya 37: 37-38) suikastıyla ilgili olarak bahseder. Esarhaddon’ın kendisi 681-669 yıllarında hükümdarlık yapmıştı. Arkeologlara göre sarayın kalıntıları Yunus’un döneminden ziyade Asur Krallığı’nın son günleri hakkında daha net bilgiler verebilir. Yunus Esarhaddon’dan bir asır önce yaşamıştı ve son olarak nerede yaşadığı bilinmiyor.

7) Mısır’da Bulunan İbranice Okuma Yazma Eğitim Kitabı

Kutsal Kitap’ın tarihi, yazının tarihiyle birçok kez kesişir, tıpkı 1995 yılında Nil’in batı yakasındaki Luksor’da bulunan kireçtaşı yazıtlarda olduğu gibi. British Columbia Üniversitesi’nden, Mısırolog Thomas Schneider 2018 yılında antik İbrani alfabesi üzerine eğitim notları içeren harfleri deşifre ederek bu sürece bir katkı daha yapmış oldu. Bu keşif alfabenin çok eski bir versiyonunu içeriyor.

6) Megiddo’da Yağmaya Uğramamış Kraliyet Ailesi Mezarı

Tel Megiddo bölgesinde bir Kenan mezarlığı 2016 yılında ortaya çıkarılmıştı. Bu yıl yapılan duyuruya göre mezarlıkta dönemin bu önemli ve ünlü şehrinin nüfusuna dair önemli bilgiler keşfedildi. Mart ayında yapılan resmi duyuruya göre arkeologlar mezarlığın dokunulmamış ve yağmalanmamış olduğunu belirttiler. Mezarlıkta bir erkek, bir kadın ve çocuk beraberlerinde altın ve gümüş mücevherlerle birlikte yatıyor.

Arkeologlar mezarlık kalıntısından İsrail’in hakimler döneminde varlığını sürdüren Kenanlıların kültürüyle ilgili bazı bilgiler edinmeyi bekliyorlardı. Ve nihayetinde mezarlıkta bulunan testilerden birinde daha önce o döneme ait kalıntılarda rastlanmayan şekilde vanilya tortusu bulundu. Bulunanlar antik dünyanın ticari ilişkilerine dair önemli bir gösterge olarak kabul ediliyor.

5) Tapınak Dağı’nda Bulunan Beka Tartısı

Islak eleme işlemi adı verilen arkeolojik olarak geri kazanım amaçlı kirlerin dikkatli bir şekilde işlenmesi, geçtğimiz yıl açıklanan Beka Tartısı gibi son dönemde çok daha küçük ama önemli keşiflere yol açmıştır. Çıkış 38:26’da açıklandığı gibi, Beka Tartısı, topluluğun her bir üyesinin yarım şekel tapınak vergisini ölçmek amacıyla kullanılırdı.

Bu küçük ağırlık (5.5 gram veya 0.2 ons) İbranice harflerle yazılmış ve Beka olarak telfuz ediliyor. Tapınak Dağı’nın güneybatı köşesinde Robinson’un kemeri denilen bölgenin yakınındaki kazılarda keşfedildi. Birinci Tapınak döneminde tapınak vergisini ölçmek için kullanıldığı düşünülmektedir.

4) Yeruşalim Valisi’nin Mühür Baskısı

2017’de, eski bir Kudüs duvarındaki taşlar arasındaki tozu temizleyen arkeologlar, arkeologlarca daha önce göz ardı edilen ve “şehir valisi” olarak Kutsal Kitap’ta yer alan bir unvan mührü keşfetti. Toz dikkatlice elendikten sonra, bir kil mühür görüntüsü elde edildi. Kil üzerindeki görüntüde birbirine bakan iki şekil ve yazı yer almaktadır.

Şehrin valisinden, daha çok modern bir belediye başkanı bağlamında, 2. Krallar 23: 8’de  de bahsedilmiştir; Hezekiel günlerinde şehrin valisi olarak Yeşua adında bir adamdan bahsedilir ve 2. Tarihler 18:25’in yazarı da, Amon isimli birini Yehoşafat günlerinde şehir valisi olarak belirtmektedir.

3) Mühür Baskısında Yeşaya’nın Mührü Mü Yazılı?

Bir başka mühür baskısı da yine 2018’de ortaya çıktı, bu mühürde Eski Ahit peygamberlerinden biri olan Yeşaya’nın asıl adını içeriyor. Hatta neredeyse ifade “Peygamber Yeşaya” tanımını içeriyor, ancak sonunda bir harf eksik olduğu için, aslında kişisel bir isme gönderme yapıp yapmadığı belli değil.

Mühür baskısının Kutsal Kitap peygamberine atıfta bulunduğunu gösteren bir diğer delil de, arkeologların Kudüs’ün Tapınak Dağı yakınlarındaki bir bölgede keşfettikleri küçük bir kil parçası. İlk kez 2015 yılında bulunan benzer mühür baskısı, “Yahuda Kralı Hizkiya” ifadesini içeriyor. Kral Hizkiya ve Peygamber Yeşaya, Kutsal Kitap’ta aynı ayette 17 kez birlikte geçer.

2) Kutsal Kitap’ta Adı Geçen Bir Kralın Başının Heykeli Avel-Beytmaaka’da Bulundu

Eğer bu heykel başının tam olarak kime ait olduğu belirlenebilseydi kesinlikle keşifler arasında bir numara olarak anılabilirdi. Ancak bir isim veya tanım içermiyor. Bu heykel başıyla ilgili en temel kanıt, kafanın etrafını saran ve taç görevi gören bir bant.

Bu küçük iki inçlik heykel, 2017’de İsrail ile Lübnan arasındaki sınırın yakınında bulunan Avel-Beytmaaka’da bulundu ancak geçen yaz İsrail Müzesi’nde sergilendiğinde halkın dikkatini çekti. Heykel 9. yy’a tarihleniyor, böylece Ahav veya Yeşu gibi Kuzey Krallığı’nın bir kralı olarak tarif edilebilir. Fakat aynı şekilde Şam Kralı Hazael veya Jezebel’in babası Tyre Tyhobaal’da olabilir.



1)Pontius Pilatus’un Mühür Yüzüğü

İsa Mesih’i sorgulayan ve çarmıha gerilmesini emreden Roma valisi Pontius Pilatus’un adı, arkeolojik kayıtlarda ikinci kez ortaya çıktı. Adı ve unvanı ilk kez, 1961’de Sezariye’de ikincil kullanımda bulunan bir taşa kazınmış olarak bulundu. Sadece birkaç hafta önce, bilim adamları, 1960’ların sonlarında Beytlehem’in hemen dışındaki bir çöl sarayı olan Herodium’da kazılan bir mühür halkasının da “Pilatus” ismini taşıdığını açıkladılar.

Oldukça aşınmış bir yüzük üzerindeki yazıt en sonunda gelişmiş fotografik teknikler kullanılarak okundu. Bakır alaşımlı yüzük, muhtemelen Pilatus tarafından kullanılacak kadar süslü değildi. Pilatus’un otoritesi üzerinde hareket etmeye yetkili olan ve resmi iletişimi oluşturmak için mührü kullanan biri tarafından kullanılmış olması daha olası.

Göreceli olarak bireysel olarak önemsiz olan bu keşifler, Kutsal Kitap’ta yer alan tarihi ayrıntılara güven sağlaması amacıyla, onlarca yıl boyunca diğer birçok keşifle birlikte bir araya getiriliyor.(CT)

Gazzeli Genç Kız, SAT-7’ye Konuştu

SAT-7 EKRANLARINDA SAVAŞIN SONLANDIRILMASI VE OKULA DÖNME ÇAĞRISINDA BULUNDU Gazze'de 625.000'den fazla çocuk ve genç aylardır okula gidemiyor...

Ermeni Kilisesi, Surp Krikor Lusavoriç Yortusu’nu Kutladı

Ermeni Kilisesi, İman Atası Surp Krikor Lusavoriç'in, İsa Mesih'e olan imanı uğruna Khor Virab'a (Derin Kuyu) Atılışı...

İskenderun’da Paskalya Öncesi Et Orucu Başladı

İskenderunlu Ortodokslar, geçtiğimiz hafta sonu ‘Et Karnavalı-Merfağ’ gerçekleştirerek, Paskalya öncesinde et orucuna başladı. Bu hafta sonu ise Peynir Karnavalı...

Papaz Aleksandır Çıkırık, Ölüm Yıl Dönümünde Anıldı

Edirne'de geçen yıl 17 Mart'ta geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybeden Bulgar Ortodoks Sveti Georgi Kilisesi papazı Aleksandır Çıkırık, ölümünün...

Bu haberleri okudunuz mu?Benzer İçerikler
Sizin için önerildi