Elazığ merkezde yer alan ve uzun yıllar önce kaderine terk edilen yaklaşık olarak 200 yıllık bir tarihe sahip olan ‘Ermeni Protestan Kilisesi’; un fabrikası, pazar meydanı, hayvan pazarı olarak kullanılmasının ardından son olarak otopark alanı için tahsis edilmişti. Şimdilerde ise tarihi kilise için yapılan son planın otele dönüştürülmesi olduğu lanse edildi. Uzun yıllar otopark alanı olarak kullanılan kilise için, ‘İl Kültür ve Turizm Müdürü’ Ahmet Demirdağ yaptığı açıklamayla; “Kilise için otele dönüştürme planın gerçeği yansıtmadığını belirtti ve şu anda böyle bir şeyin söz konusu olmadığını belirtti.”
Tarihi 19. yüzyıl Osmanlı dönemine dayanan Ermeni Protestan Kilisesi; umumi tuvalet, un fabrikası, pazar yeri, hayvan pazarı olarak kullanılan ve şimdilerde aktif olarak otopark alanı olarak kullanılan kilise, 1973 yılından bu yana ‘Diyarbakır Kültür ve Tabiatı Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğünün’ koruma listesinde yer almaktadır. Kilisenin ‘Khoran’ bölümünde yer alan Ermenice “E” harfi açık bir şekilde görülmesine rağmen, müdürlüğün internet sitesinde yer alan 265 tescilli kültür mirası arasında, Süryani Kilisesi olarak gösterilmektedir. Avukat Süleyman Türker’e ait olduğunu bilinen kilise alanının, ticari amaçlı kullanılması, bölge halkı ve yetkili makamlar tarafından yadırgandığını ifade edildi. Son olarak otopark yetkilisi Fethi Gündoğan’ın açıklamasına göre, kilisenin restore edilerek butik otele dönüştürüleceği iddia edildi.
Otopark Yetkilisi: ‘Butik Otele Dönüştürülecek’
Son iddiaların sahibi otopark yetkilisi Fethi Gündoğan, “Alanı 7-8 yıl önce un fabrikacıların’dan satın aldıklarını, kendilerine Süryanilerden ya da Ermenilerden herhangi bir talep gelmediğini ve ‘Kültür Turizm Bakanlığı’ tarafından dış kısmın restore edilerek, iç kısmın ise butik otele dönüştürüleceğini belirtti ve son olarak yönetimin de kendilerinde olacağını belirtti.”
Rahip Muşe: ‘Kilise İbadet Haricinde Her Şekilde Kullanıldı’
Ermeni Protestan Kilisesi’nin ibadet faaliyetleri haricinde her şekilde kullanıldığını ifade eden Süryani Kadim Ruhanisi Rahip Muşe Dağ, “Kilisenin otopark olarak kullanılması, şimdilerde ise otele dönüştürülmesi planı hiç bir şekilde kabul edilemez. Birkaç kez görüşme gerçekleştirdik ancak fayda etmedi. İbadet alanlarımız bakım konusunda ihmal edildiği gibi kaç kez telefon ile ulaşma girişimlerime rağmen belediye başkanına ulaşamadım’ dedi.
Birbirimize Niye Eziyet Edelim?
Elazığ’da şuanda, 2-3 civarında Süryani, 5-6 civarında ise Ermeni ailelerin bulunduğunu hatırlatan Rahip Dağ, “Fırsatları olsa Süryani Kadim Kilisesi’ni de komple kaldıracaklar. Maalesef anlayışsız davranılıyor, Ermeni de olunabilir, Hristiyan da, Müslüman da ama bir birimize niye eziyet edelim?” ifadelerine yer verdi.
Bir Arada Yaşanabilir
Yaklaşık 2 yıl önce Süryani Kadim Kilisesi’ne gerçekleştirilen saldırıyı anımsatan Rahip Dağ, “Saldırının ardından emniyet güçleri tarafından koruma altına aldığını belirtti ve Avrupa’da inanç farklılıklarına rağmen birliğe ve beraberliğe işaret etti.”
Müze Müdürü Ziya Kılıç: “Önemli Olan Kültür Varlığıdır, Otopark Olarak Kullanılması Hiç Mühim Değil”
Elazığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi Müdürü Ziya Kılıç, “Kilisenin, otopark olarak kullanılmasını mühim olmadığını, mühim olanın kültür varlığı olmasına dikkat çekti. Son olarak, insanoğlunun geçmişte kullandığı her yapının kendileri için aynı öneme ve kıymete sahip olduğunu ifade etti ve kendisi söz konusu alandan geçerken, kilisenin etrafının otopark olarak kullanılmadığını bir tesis olarak kullanıldığını aktardı.”
Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Demirdağ: “Talep Yok”
Elazığ İl Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Demirdağ, kilisenin otopark olarak kullanılmasından rahatsız olduklarını ifade etti. Söz konusu alanın sahibi Süleyman Türker ile defalarca görüşmelerine rağmen sonuç alamadıklarına vurgu yapan Demirdağ, “Tarihi eserimizi, ucube halden kurtaralım. Yanaşmıyorlar, hiçbir şekilde yanaşmıyorlar… Temel sıkıntımız bu…” ifadelerini kullandı.
Ahmet Demirdağ’ın açıklamaları şu şekilde:
“Kilisenin mevcut durumu çok kötü. Alanın sahibi Süleyman Türker ile defalarca görüşmemize rağmen sonuç alamadık. Şu anda kendilerinin alan ile ilgili bir talepleri yok. Kilise alanın; şahısın, şahısların veya ailenin mülkü olduğu için resmi olarak, kanunen bir müdahale hakkı söz konusu değil. Kilisenin mevcut durumunun rahatsızlığını bütün Elazığ yaşıyor. Projeyi defalarca istememize, proje teklifi yapmamıza rağmen hatta bakanlığımızın bu tip projelerde verdiği büyük destekleri hatırlatmamıza rağmen, tarihi eserimizi ucube halden kurtarmaya hiçbir şekilde yanaşmıyorlar. Bütün il, valilerimiz, kültür turizm müdürlüğümüz, bakanlığımız hep beraber orayı kurtarmak için çaba harcıyoruz. Yapmaları gereken sadece dilekçe vermeleridir. Evveliyatında bir dilekçe vererek, butik otele dönüştürme planları oldu daha sonra ise vazgeçtiler. Böyle bir şeye kimse kolay kolay müsaade etmez. Alanı değerlendirme noktasında ise, ziyarete açılan bir ibadethane olmasına ise kimse yanaşmadı. Yanaşılmadığı için de kimse oraya müdahale edemiyor, temel sıkıntımız kanunlar elimizi bağlıyor.
Tarihi kilise bir şekilde turizme kazandırılmalı ya da ibadethane olarak kullanılacaksa da ibadethane olarak kullanılmalı. Elazığ şehri, inançlar arasında fark gözetmez bu konu da en güzel örneğimiz faal olan kiliselerdir. Eski dönemler de bu ailenin, kiliseyi ‘butik otele’ dönüştürme planları olduğu için, bundan hareketle kişiler öyle açıklama yapmışlardır. Şu anda böyle bir şeyin olması söz konusu bile değildir.”
