Mülkiyetinin iadesi için Anayasa Mahkemesi’ne başvurulan, 1292 yılında inşa edilerek 1921 yılına kadar Kilikya Ermenileri’nin Dini merkezi olan Sis (Kozan) Manastırı, iade istekleri üzerine belediye tarafından çocuk parkına dönüştürüldü.
Kilikya Ermeni Katolikosluğu’nu temsilen Lübnan vatandaşı Aram Keşişyan, geçen 27 Nisan’da avukatı aracılığıyla Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak, 1950’li yıllarda yıkılan Kilikya Manastırı’nın mülkiyetinin iadesini, iade edilmemesi durumunda ise 100 milyon lira tazminat verilmesini istedi.
Ermenilerin 700 yıl boyunca dini merkezi olarak kullandıkları manastırla ilgili açılan davaya, ‘Bizde kimseye verilecek tek karış vatan toprağı yoktur’ diyerek karşı çıkan Kozan Belediye Başkanı MHP’li Musa Öztürk, manastırın bahçesine çocuk parkı yaptırdı.
MANASTIRIN TARİHİ
1292-1921 yılları arasında Kilikya Ermenilerinin merkezi olan Sis Ermeni Manastırı, Kozan Kalesi eteklerinde bulunmaktadır. Kilikya Manastırı Rubinyan Krallarından “Haytum” tarafından Ayasofya’nın benzeri olarak inşa edilmiştir. Bu manastırın bir benzeri de Ermenilerin merkezi olan “Açmiyazin” şehrinde olduğu söylenmektedir. Kilikya Manastırının o zamanın Hıristiyan dünyasında çok büyük bir yeri vardı.
Bu manastır, 1921 yılında Beyrut’a taşınmış ve halen oradan faaliyetlerini sür dürmektedir. Kozan’daki manastırın, diğer Ermeni Kilise ve manastırlardan statü olarak yüksek olduğu belirtilmektedir.
2 Haziran 1920’de Fransızlar Kozan’ı terk ederken Katalikos vekili Yahişa efendi manastırın bütün anahtarlarını bir çuvala koyarak Kozan Mutasarrıfı Ihsan Bey’e teslim ederken şunları söylemiştir; “Biz artık buralardan gidiyoruz ve bir daha dönüşümüz olmayacaktır. Bu manastır bir mabettir. Burasını bir cami yahut hastane veya mektep yapınız. Memleketiniz için çok hayırlı olur.” demiştir. Maalesef aradan zaman geçtikten sonra Kilikya Manastırı o zamanki yetkili kimselerin fikirlerine yenik düşmüş, sonuçta ortada Kilikya Manastırı diye bir şey kalmamıştır. Yalnızca çevre duvarları ayaktadır.
1950’li yıllarda belediye başkanlığı yapan Dede Akçalı, Kilikya Manastırı’nın taşlarını söktürmüştür. Manastırdan sökülen taşların Arap Camii’nin inşaatında ve Belediye Mezarlık duvarlarında kullanıldığı belirtilmektedir. (SG)
