Hristiyan tarih uzmanı, hep hayali olan, Aramilerin kendi ana topraklarında Arami dilini ve kültürünü tekrar yaşatabilecekleri bir şehir kurma projesi üzerine çalışıyor.
İsrail Hıristiyan Aramiler Derneği Başkanı ve Philos Pproje sorumlusu 42 yaşındaki Shadi Hallul, The Daily Wire kurumuna verdiği röportajında; Arami Hristiyanlarının İsrail’in ana halkına ait olduğunu ve günümüzde bu topraklarda yaşamaya devam eden Arami halkının ilk Hristiyanların doğrudan torunları olduğunu açıkladı.
Modern bilim de Shadi Hallul ile aynı fikirde olup, Arap fetihlerinden önce Suriye ve Irak topraklarında Arameev-Semitik insanların yaşadığını kabul ediyor.
Kutsal Kitaba göre (Yaratılış 10:22): Aramilerin soyu Sam’ın oğulları: Elam, Asur, Arpakşat, Lud ve Aram’dan gelmektedir.
Aramilerden ilk kez MÖ III. yüzyılın ortasında bahsedilmeye başlanıyor. İlk kaynaklara göre Arami göçebe kabileleri, MÖ XIV. Yüzyılda Suriye çölüne yerleşmiş M.Ö. XII-XI yüzyılların başında ise yakın doğunun neredeyse tamamına yayılmışlardı. Böylece Aramice söz konusu bölgenin geçmişten günümüze ana dili olmuştur. Aramilerin torunları da modern Asurlulardan oluşmaktadır.
Birçok insan Aramice dilini uzun süredir “ölü bir dil” olarak görse de Nevada Üniversitesi’nde bu konuda çalışmalar yürüten Hallul ve ailesi Aramice dilini günümüzde de kullanmaya devam ediyor.
Hallull, İsrail halkının temelini oluşturan halkın konuştuğu dili yaşatmak ve kültürü korumak olduğunu daha öğrenciyken farkına varmış ve bunu yaşatmayı kendine amaç edinmişti.
Bir grup aktivist İsrail halkının temelini oluşturan halkın kültürünü yaşatacak olan yeni şehre “Aram” ya da “Aram Hiram” adını vermeyi düşünüyor. Aram İncil’deki Arami krallıkların ortak tarihsel adıdır. Hiram ise Lübnan Kralı’nın adından geliyor.
Hallul, geçtiğimiz birkaç yıl boyunca Arami Hıristiyanlarının yaşadığı sorunları dile getirdi ve resmi sayılmaları için İsrail’deki birçok üst düzey yetkiliyle görüşüp söz konusu durumu çözmeye çalıştı. Söz konusu görüşmeler Başbakan Benjamin Netanyahu’ya kadar uzandı ve Hallul’un fikri anlayışla karşılanarak destek gördü. Böylece günümüzde Arami kökenli Hristiyanlar bunu evraklarının uyruk bölümünde de resmi olarak gösterebilecekler.
Hallul’un anlattıklarına göre Arami şehrinin kuruluş planı an itibariyla, Netanyahu hükümeti tarafından incelenmeye alındı. Eğer yeni şehrin kuruluşu için gereken tüm izinler verilirse Aram Hiram şehri günümüzde 15 bin Hristiyan’ın sürekli ibadet etmek üzere toplandığı 50-90 hektarlık bir arsa üzerine kurulacak.
Önde gelen tarihçiler ve bilim adamlarına göre; Zamanında İsa ve elçileri esas olarak Yahudi krallığının ana dili olan Aramice dilini konuşuyordu.(cnl.news, filozof.net/OD)
