Bir yıldır devam eden çatışmalar Suriye toplumunu kutuplara iterken, BBC Arapça servisinden Omar Abdel-Razek, Ortodoks Hıristiyan topluluğunun hem hükümet hem de muhalefet kaynaklı sorunlarla yüzyüze gelmekten duyduğu kaygıya dikkat çekiyor.
Halep Üniversitesi’nde tıp öğrencisi Lena (kod adı) anlaştığımız üzere kampüste benimle görüşemeyeciğini bildiren mesajında, “Üniversite, rejim yanlıları ile rejim karşıtlarının mücadele alanı haline geldi” diye yazıyor.
Orta Doğu, Din ve İnanç
“Hıristiyan olduğum için her iki taraf da benden şüpheleniyor; oysa ne rejim yanlısı ne de rejim karşıtıyım” diye devam ediyor.
Lena, daha önce politikayla hiç ilgisi olmadığını, ama bir yıl önce Suriye krizi başgösterdiğinden bu yana ailesiyle her gün bu konuyu konuştuklarını söylüyor.
“Ne yaparsan yap ama ‘politikadan söz etme’ kuralına uyduk” diyor Lena ve devam ediyor:
“Daha önce ben sınavlara giderken annemin derdi imtihanlarımın iyi geçmesiydi. Şimdiki derdi ise okula giderken taksiye binmemem; çünkü adam kaçırıyorlar.”
Bazı Hıristiyan aydınlar Esad rejimine açıktan muhalif olup hapse atılmış olsa da çoğunluk rejimin çökmesinin ardından ne olacağını bilmemenin korkusunu yaşıyor.
Bu korkunun arkasında yatan şey, Irak ve Mısır’daki Hıristiyanların durumu.
Suriye’deki Ortodoks Kilisesi bir zamanlar Doğu Roma İmparatorluğu’ndaki en büyük Hıristiyan kiliselerinden biriydi ve Yunan yazıtlarını Arapçaya kazandırmıştı.
Diyalog çağrısı
Halep rahibi Gregorious Yohanna İbrahim’e göre Suriye’deki Ortodoksların sayısı bugün 140 bine gerilemiş bulunuyor.
Onunla manastırda görüştüğümde, Hıristiyan azınlığın ülkeyi saran krizi nasıl ele aldığını sordum.
“Bizi azınlık olarak nitelemeyin, Suriye’de derin kökleri olan yegane bir topluluğuz” diye cevapladı kızarak.
“Rejim de muhalefet de yanlış yaptı; sağduyuyu seçmediler; kan dökme daha çok kan dökmeyi getirdi” diye devam etti.
“Muhalefeti temsil eden herkesin katılacağı bir diyalogdan yanayız, yalnızca rejimin muhalefet olarak gördüklerinin değil.”
Rahip Gregorious’a bazı Hıristiyanların korkudan rejim yanlılığını seçip seçmediğini sordum.
“Büyük kaygılarımız var; Irak modelini istemiyoruz; bölgedeki Hıristiyanlar ayrıca son dönemlerde Mısır’da yaşananlar konusunda da kaygılı” diyor.
“Bizim kaygımız kimin iktidara geleceğiyle ilgili değil; diğer tarafı kabul etmeye yanaşmayan şiddet yanlısı aşırı uçlardan korkuyoruz.”
Şam’daki Yunan Ortodoks Patrikhanesi’ni ziyaretim sırasında sokakta dolaşan birkaç kişi vardı.
Bu turistik bölgede sokak, bina, pazarlar hala eski Hıristiyan geçmişi çağrıştıran adlar taşıyor.
Ama Piskopos Louka al-Khoury ile görüştüğüm kilise hemen hemen boştu.
Anavatan için fedakarlık
Piskopos Louka en eski Arap kilisesinin mensubu olmaktan gurur duyuyor.
“Suriye’de, liderleri arasında Yunan Ortodoksu olmayan bir parti ya da siyasi hareket söyleyebilir misiniz?” diye soruyor.
Sesindeki nostaljik havayı seziyorum.
“Suriyeli Hıristiyanlar rejim yanlısı olmakla suçlanıyor, ama bu doğru değil” diyor.
“Suriyeliler sadece anavatana bağlıdır, rejime değil; ülkeleri için ilk canlarını verenlerin Hıristiyanlar olmasının nedeni işte bu yurtseverliktir.”
“Elbette bazı korkularımız var, çünkü bugün yaşadığımız şiddete daha önce hiç tanık olmamıştık” diyor ve ekliyor:
“Ama rejime değil ülkemize destek veriyoruz; anavatanımıza ve çıkarlarımıza hizmet eden kimse ondan yanayız.”
BBC Türkçe
