İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin katkılarıyla 2011 yılından itibaren başlayan restorasyonda olan Balat’taki Bulgar Demir Kilisesi Sveti Stefan, yaklaşık 7 yıl süren restorasyonun ardından 7 Ocak’ta Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Bulgaristan Başbakanı Borisov’un katılımlarıyla resmi bir törenle açılması planlanıyor.
Bine yakın davetlinin olacağı açılışta Bulgaristan Dışişleri Bakanı Ekaterina Zahariyeva, Bulgaristan Kültür Bakanı Vecdi Raşidov, Bulgar Partiği Neofit, Ekümenik Aptrik I.Bartholomeos, Türkiye’den mevcut ve eski bakanlar, yerel yönetim ve kamu kurum ve kuruşlarından yetkililer olacak. Ayrıca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in de açılışa davet edildiği, programına uyarsa gelebileceği belirtildi.
Yaklaşık 15 yıldan beri Bulgar Ortodoks Kiliseleri Başkanlığı’nı yürüten Vasil Liaze, kilisenin restorasyonunun 16 milyon TL’ye mal olduğunu, bu paranın 15 milyon TL’sinin Türk hükümeti, 1 milyon TL civarında bir rakamın da Bulgaristan hükümeti tarafından karşılandığını ifade etti. Kilisenin restorasyonunda Sofya ile Ankara arasında bir ‘karşılıklılık’ mutabakatının yapıldığını belirten Liaze, bu sayede Filibe’nin tam merkezinde bulunan Cuma Camii’nin de restorasyonunun gerçekleştirildiğini ifade etti.
Dünyada bir eşi olmayan ve dünyanın demirden ilk yapılmış prefabrik binası olan kilise Bulgarlar için önemi çok büyük.
Demir Kilise’nin Türkiye’deki Bulgar vatandaşlarının yanı sıra tüm Bulgaristan için çok önemli bir eser olduğuna da dikkat çeken Vasil Liaze, “Kilisenin inşaatına Padişah II. Abdülhamit’in izniyle 1891 yılında başlandı. 500 ton demir kullanıldı ve bu demir parçalar Avusturya’nın başkenti Viyana’da dökülerek Tuna Nehri üzerinden İstanbul’a taşındı. Kilisenin zeminini güçlendirmek için dünyada ilk defa buharlı şahmerdan kullanıldı. 1898 yılında görkemli bir törenle açılan kilise Bulgarların kültürel ve dini bilincinin uyanışını temsil ediyor” dedi.(Milliyet)
