BBC Türkçe Servisi’nden Dale Gavlak, Ürdün’e sığınan Iraklı Hristiyanlarla ilgili izlenimlerini yazdı. Gavlak izlenimlerini yayınlıyoruz.
Ürdün’ün başkenti Amman’dayım. Kentin dışında, Irak’tan kaçan Hristiyanların sığındığı Katolik merkezindeyim. Gürültü ve karmaşanın içindeyim. Hristiyan mültecilerden biri olan Ebu Safvan’la konuşmaya başlıyoruz. Bana “Kızım biz Irak’tan sürüldükten sonra Ürdün’de doğdu” diyor. Safvan, Irak’tan ayrılışlarını şöyle anlatıyor: “‘İslam Devleti’ olduğunu iddia eden örgütün militanları, bizi ülkemizden etti, toprağımızdan sürdü. Musul’u terk etmek zorunda kaldık.”
Son 1600 yıldır Irak’ta Hristiyanların merkezi olan memleketini özlemle anıyor Safvan ve bu yaz ilk defa Müslüman olmak, kaçmak veya öldürülmek arasında tercih yapmaya mecbur edildiklerini söylüyor.”Evlerimizi, işyerlerimizi ele geçirdiler. Başpsikopos Faraj’ı, rahip Raghid ile Boulous’u gözümüzün önünde öldürdüler. Biz artık oraya nasıl dönelim?”
IŞİD (Irak Şam İslam Devleti) örgütünün Musul’u ve etrafındaki köyleri ele geçirmesinin ardından, örgütten kaçan yaklaşık 1,800 Hristiyan, önce Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin başkenti Erbil’e sığındı.
Ürdün’ün başındaki Kral II. Abdullah’ın ülkeye daveti üzerine, Hristiyan mülteciler Ürdün’e geçtiler.
Son Hristiyan mülteci grubu da geçen hafta Ürdün’e vardı.
‘Bundan sonra nasıl yaşayacağım?’
IŞİD, bir diğer mülteci Ebu Süleyman’ın yaşadığı köyü işgal ettiğinde, militanlar Safvan’ın evinin üzerine “Nasrani” anlamına gelen “N” harfi kazımış. Böylece ev sahibinin Hristiyan olduğu ve eve el konulduğu belirtilmiş.
BM: IŞİD savaş suçu işliyor
Bu ay başlarında Birleşmiş Milletler IŞİD’in sistematik ve yaygın olarak insan haklarını ihlal ettiğine dair bir rapor açıklamıştı.
Rapora göre örgüt toplu katliamlar, çocuk askerlerin kullanılması, kadın ve kız çocukların seks kölesi olarak kaçırılması gibi çok sayıda savaş suçu işledi.
IŞİD’den kaçan Irak Hıristiyanları da, hem kendilerine hem de Ezidiler gibi diğer azınlıklara “insanlığa karşı suç” işlendiğini söylüyor ve acil olarak uluslararası kamuoyundan yardım bekliyor.
60 yaşlarındaki Ebu Süleyman, “Dükkanımı da aldılar. Hayatta sahip olduğum her şeyi kaybettim” diye anlatıyor yaşadıklarını.
“Bundan sonra nasıl yaşayacağım?” diye soruyor Ebu Süleyman. “Bütün haklarımız gasp edildi. Duyduğuma göre evimizde Afganistan’dan gelen bir militan yaşıyormuş. Buna katlanmak çok zor.”
Süleyman, kentten sabahın erken saatlerinde ayrıldıkları için kurtulduklarını söylüyor. Militanların da arkada kalan Hristiyanların arabalarına, altınlarına hatta bebek bezlerine kadar her şeylerine el koyduğunu belirtiyor.
Ürdün’e gelen mültecilerin çoğunun cebinde tek bir kuruş bile yok. Sadece üstlerindeki kıyafetleriyle kaçabilmişler, hiçbir eşya alamamışlar ve başkalarına muhtaç yaşamaya çalışıyorlar.
’21. yüzyılda böyle bir şey nasıl olabilir?’
Musul’dan kaçan bir iş adamıyla konuşuyorum. Adı Kasım Hanna. “Kent karanlık, baskıcı, dünyanının sonunu anlatan film sahnelerine benziyordu” diyor.
Hanna, öfkesini gizlemeksizin, sözlerine şöyle devam ediyor:
“Etrafta kılıçlarıyla koşuşturan adamlar vardı. 21. yüzyılda böyle bir şey nasıl olabilir? Irak’ta insanlık öldü.”
Kasım Hanna’nın babasıysa Musul’da 40 yıldır ticaretle uğraşıyor, üç dükkan işletiyormuş. Ancak IŞİD işgalinden sonra, dükkanları çalıştırabilmek için para ödemeye zorlanmış.
Bir gün mahalleye genç bir militan gelmiş ve “yeni muhtar”ın kendisi olduğunu duyurmuş.
“Yeni muhtar”, IŞİD’in bölgeyi kontrol ettiğini ve mahalledeki ev ve işyerlerinin IŞİD’e ait olduğunu söylemiş.
Hanna ailesi de sonunda kaçmak zorunda kalmış.
Görüştüğüm mültecilerin çoğu, IŞİD işgali sırasında Musul’a ne Irak hükümetinden ne de ABD’den yardım gelmediğini söylüyor ve bu konuda kırgınlıklarını ifade ediyor ve IŞİD var olduğu sürece Irak’a dönmemekte kararlı görünüyorlar.