İsrailli bir adamın ismini taşıyan yaklaşık 3 bin yıllık kavanoz, Eski Antlaşma’da bahsedilen bölgenin, gerçekten İsrail şehri olduğunu kanıtlayabilir.
Azusa Pasifik Üniversitesi ve Yeruşalim İbrani Üniversitesi tarafından yürütülen çalışmada ‘Benaiya’ya ait’ anlamına gelen, ‘Ibnayo’ yazılı kavanoz bulundu. Aynı zamanda Eski Antlaşma’nın birçok yerinde bahsedilen ve ‘Rab inşa etti’ anlamına gelen ‘Benaiah’ kelimesiyle de eş değer. Bahsedilen kişi M.Ö 9. yüzyıl civarında Kral Ahab döneminde yaşamış.
Önemli keşif, İsrail Şehri mi yoksa Arami Şehri mi tartışmalarının kaynağı olan Tel Abel Beth Maacah (Avel-Beytmaaka) bölgesinde gerçekleşti.
Avel-Beytmaaka bölgesine, 2. Samuel 20. bölümünde değinilmektedir. Şehir kuşatma altındayken bilge bir kadın çıkarak, ordu komutanına ‘‘Biz İsrail’in esenliğini isteyen güvenilir kişileriz. Sense İsrail’e ana gibi kucak açan kentlerden birini yıkmaya çalışıyorsun. Neden Rab’bin halkını yok etmek istiyorsun’’ der. (2. Samuel 20:19)
Kazı alanındaki arkeologlardan biri olan ve aynı zamanda Azusa Pasifik’te Kutsal Kitap ve Din Bilimler bölümünde profesör olan Robert Mullins, ‘‘Böyle bir keşif, alanı ve yerel bölgeyi anlamamızı önemli ölçüde arttırıyor’’ dedi.
Kavanozda bahsedilen Benaiyo adlı kişi, Kutsal Yazılarda belirtilen kişiyle aynı olmasa da, görünüşe göre farklı zamanlarda yaşamış. Ama bölgede İsrailli birinin adının geçmesinden dolayı büyük önem taşıyor.
Kavanozdaki yazıtın ilk başta fark edilmediği, restorasyon için gönderildiğinde parçalardan birinde hafif mürekkep izine rastlanıldığı öğrenildi. İbranice el yazısının Ölü Deniz Parşömenlerini de inceleyen İsrail Müzesi laboratuvarında multispektral görüntü tekniği* yardımıyla anlaşıldığı açıklandı. (CHL)
*Multispektral görüntü tekniği, elektromanyetik spektrumda belirli dalga boyu aralıkları içindeki görüntü verilerini yakalayan görüntüdür.
