Bir grup bilim insanı, Sibirya’da eriyen permafrostların altında yatan virüslerden bazılarını yeniden canlandırdı. Virüslerden birinin yaklaşık 50 bin yaşında olduğu düşünülüyor. Bu diğer organizmaları enfekte etme yeteneğine sahip, donmuş bir virüs için rekor bir yaş.
Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nden bilim insanları, eriyen donun altında keşfedilen bazı virüsleri araştırdıklarını duyurdu. Mikrobiyolog Jean-Marie Alempic liderliğindeki ekip, bu virüslerin sonunda insan sağlığı için bir risk oluşturabileceğine inandıklarını açıkladı. Ekip yayınladıkları makalede buzulların erimesiyle bir milyon yıla kadar donmuş organik maddenin serbest kalacağı ve bunların çoğunu karbondioksit ve metana dönüşerek sera etkisini daha da artıracağının öngörüldüğü açıklandı.
“Kuzey Yarımküre’nin dörtte biri, permafrost olarak adlandırılan kalıcı olarak donmuş toprakla kaplıdır” diyen araştırmacılar makalelerinde, “Küresel ısınma nedeniyle, geri dönüşümsüz bir şekilde eriyen permafrost, bir milyon yıla kadar donmuş organik maddeyi serbest bırakıyor, bunların çoğu karbondioksit ve metan olarak ayrışıyor ve sera etkisini daha da artırıyor” ifadelerini kullandı.
Bulaşıcı özelliklerini koruyorlar
Tam olarak 48.500 yıllık amip virüsü, şu anda ön baskıda olan çalışmada özetlenen 13 örnekten biri ve bunlardan dokuzunun on binlerce yaşında olduğu düşünülüyor. Araştırmacılar, her birinin genomları açısından bilinen diğer tüm virüslerden farklı olduğunu tespit etti.
Rekor yaştaki virüs bir gölün altında bulundu. Diğer virüslerin bazıları ise mamut yünü ve bir Sibirya kurdunun bağırsaklarında bulundu ve hepsi de permafrostun altına gömülmüştü. Canlı tek hücreli amip kültürlerini kullanan ekip, virüslerin hala bulaşıcı patojen olma potansiyeline sahip olduğunu kanıtladı.
Çalışmayı yapan ekip, daha önce 30.000 yıllık bir virüsü de keşfedip canlandırmıştı. Yeni bulunan örnek gibi o da ışık mikroskopu kullanılarak görülebilecek kadar büyük bir pandoravirüstü.
Canlanan virüse, boyutuna ve içinde bulunduğu permafrost toprağın türüne işaret eden Pandoravirus yedoma adı verildi . Araştırmacılar, yalnızca amipleri hedef alan virüslerin ötesinde, bulunacak çok daha fazla virüs olduğunu düşünüyor.
Buz eridikçe salınacak virüslerin çoğu bizim için tamamen bilinmez olacak – ancak bu virüslerin dış ortamın ışığına, ısısına ve oksijenine maruz kaldıklarında ne kadar bulaşıcı olacakları henüz belli değil.
‘Buzun altında küçük memeli virüsleri de olabilir’
San Francisco‘daki Kalifornia Üniversitesi‘nden Virolog Eric Delwart, bu dev virüslerin, permafrostun altında neyin saklı olduğunu keşfetmek için sadece bir başlangıç olduğunu söyledi. New Scientist’e konuşan bilim insanı, “Eğer araştırmacılar gerçekten de antik permafrost’tan canlı virüsleri izole ediyorlarsa, daha küçük, daha basit memeli virüslerinin de çağlar boyunca donmuş halde bulunması muhtemeldir” dedi .
Araştırma henüz hakem denetiminden geçmedi ancak bioRxiv’de yayımlandı. Öte yandan Dünya ısınırken sadece antik virüsler değil, çok sayıda bakteri de çevreye salınıyor. Ancak elimizdeki antibiyotikler göz önüne alındığında, daha az tehdit edici oldukları söylenebilir. Yine de SARS-COV-2’de olduğu gibi yeni bir virüs, özellikle Kuzey Kutbu daha kalabalık hale geldikçe halk sağlığı için çok daha büyük sorunlara yol açabilir. (Yeşil Gazete)
