Ermeni Azizlerinden Sebasteli (Sivaslı) Aziz Vlas Yortusu, 3 Şubat Perşembe günü dualarla anıldı.
Aziz Vlas, Sivas’ta tahminen 283 ile 316 yılları arasında yaşamış olan Episkopos ve Ermeni azizidir.
Bazı ikonalar da çapraz mumlarla tasvir edilir. Bu tip çapraz mumlar (soldaki güvenlik nedeniyle yakılmaz) Katolik Azizler Takvimi’nden Meryem Yortusu’ndan bir gün sonra 3 Şubat tarihindeki Vlas yortusunda, geleneksel olarak boğaz ile ilgili hastalıklarının, özellikle de boğaza takılan balık kılçığı için aracılık eden bir aziz olduğuna inanılırdı. Gerçekten de, Justinian I’in saray hekimi olan ve Vlas hakkında ilk bilgilerin bulunduğu tıpla ilgili el yazmalarının sahibi Amidli Aëtius, onun boğaza takılan nesnelerin çıkartılmasında yardım için müracaat edilen birisi olduğundan bahseder. Hayvanları iyileştirmiş ve bir hücrede yaşamıştır. Hayvanlarla konuşabildiğine inanılan Aziz, öldürülmeden önce, bir kurtla konuşmuş ve ona zarar verdiği bir domuzu serbest bırakmasını söylemiş kurtta ona itaat etmiş ve domuzu bırakmıştır. Vlas açlıktan ölmek üzereyken, kurtardığı domuzun sahibi yaşaması sağlamak için Aziz’e gizlice yiyecek vermiştir. Bir süre sonra inancından dolayı işkence görmüş fakat inancından vazgeçmediği için 316 yılında öldürülmüştür.
Sebasteli Vlas genellikle öldürülmesinde kullanılan demir dokuma taraklarıyla da tasvir edilmiş, bu işkence aletinin yün taraklarıyla olan benzerliği, özellikle İngiltere’de yün üreticileri, yün tarayıcıları ve yün ticareti ile uğraşanların geneli tarafından koruyucu aziz olarak kabul edilir.
Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde adına özel tapınma yerleri bulunan Sebasteli Aziz Vlas, Hırvatistan’daki Dubrovnik kentinin de koruyucu azizidir.
Vlas’ın mezarı Selçuklu Hanedanı’nın şehri ele geçirmesinin ardından pek de bilinmeyen bir şekilde sonra anıt mezara dönüşmüştür. Vlas ise ‘Boğaz Evliyası’ olarak kabul edilmiştir. Geçtiğimiz yüzyıldan kalan kayıtlarda içinde Sivas’ın Medrese Mahallesinde Vlas’ın mezarının da bulunduğu şapelin, bir Türk evinin bahçesinde olduğu ve “Boğaz Evliyası” olarak adlandırılır. Mezarın hem Hristiyanlar hem de Hristiyan olmayanlar tarafından ziyaret edildiği belirtilir. Göz hastaları etrafında dönüp dua ederler. Kızılırmak paralelinde, uzunluğunun büyük bir bölümü Şarkışla topraklarında seyreden ve halk arasında ‘Boğaz’ ya da ‘Boas’ olarak adlandırılan çayın da adını bu azizden aldığı düşünülmektedir.
