Giresun (Aretias) Adası’ndaki Manastır Kompleksi’nde 2011 yılından bu yana süren kazıların 2016 yılı çalışmaları başladı. Konya Selçuk Üniversitesi Arkeoloji Bölümü tarafından başlatılan kazılar, Celal Bayar Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Gazanfer İltar tarafından sürdürülüyor. Kazının geçen yılki çalışmalarında adadaki Bizans dönemine ait şapel gün yüzüne çıkarılırken bu yılki çalışmalar şapelin ve sarnıcın etrafında yoğunlaştırılacak.
ADA MANASTIR KOMPLEKSİ OLARAK TASARLANMIŞ
Giresun Adası’nın Ortodoks Kilisesi tarafından kullanılan bir inziva merkezi olduğunu belirten Kazı Başkanı Gazanfer İltar, “Denizden uzak, dışa kapalı bir yaşam söz konusu. Adanın çevresi surlarla çevrili, surların belirli noktalarında giriş kapıları var, kullanılan taşlar hemen adanın kenardaki ana kayalıklarla yapılmış. Bunun dışında üç katlı manastır binası var. Sarnıçlar, kilise ve şapel var. Bu ada tamamen manastır kompleksi olarak tasarlanmış olup yaklaşık 40-50 kişilik öğrenci grubuna hizmet veren dini hayat söz konusu. Adadaki yaşam tamamen Bizans dönemine ait, yalnız en eski bulgumuz milattan önce 300’lü yıllarda başlıyor. Osmanlı’nın son dönemine kadar yaşam izleri var.” dedi. İltar, Osmanlı döneminde de yine adada ilk etaplarda dini kullanım söz konusu olduğunu ifade ederek, son dönemlere doğru ise adanın bir nevi denizlerden gelen saldırılara karşı ön kale gibi kullanıldığını belirterek “Dolayısıyla bu bölgede Osmanlı dönemindeki adadaki yaşam da bol miktarda malzeme veriyor. Osmanlı dönemine ait sikkeler kazılarda çıkıyor. İlk kazıda 3 Tophane Lülesi dediğimiz İstanbul Lülesi bulundu. Üzerlerinde de ustaların damgası söz konusu.” dedi.
ADANIN TARİHİ ROMA DÖNEMİNE UZANIYOR
En eski buluntuların İsa’dan Önce 3. yüzyıla tarihlendiği adada, Roma ve Bizans yerleşimlerinin yanı sıra Osmanlı’nın son dönemlerine kadar yerleşim bulunduğu ve Osmanlı’nın adayı üs olarak kulandığı ortaya çıkarıldı. Kazılarda Bizans Dönemine ait bronz Hokka, divit takımı ayrıca bol miktarda seramik kalıntısı, pişmiş toprak mezar kapakları ve plastik mimari parçalar ile Roma dönemine ait olduğu tespit edilen fakat sonradan tamamen tahrip edilen mozaik kalıntıları da tespit edilerek 1×1,5 m kadarı sağlam olarak gün yüzüne çıkarıldı. Kazılarda manastır mezar şapellerinde çoğunluğu erkek olmak üzere çok sayıda mezar da ortaya çıkarıldı. (Seyfi Genç)
