İsrailli arkeologlar, Yeruşalim şehrinde Kutsal Kitap’ta adı geçen bazı isimlerle doğrudan bağlantılı ve ender görülen iki mühür keşfetti.
Yeruşalim Ulusal Parkı’nda yapılan kazılar esnasında bulunan İÖ 7. ve 8. yüzyıllara ait olduğu tahmin edilen diğer adıyla “Papal Bull” olan tarihi mühürler, bu yılın nadide keşiflerinden görülüyor.
Antik çağda, imza yerine genellikle kil parçaları kullanılırdı ve İlk Tapınak dönemine ait olduğu tahmin edilen mühürlerden birinin üzerinde “Kralın hizmetçisi olan Natan-Melek” yazısının yer aldığı belirtildi.
Kutsal Kitap’ın; 2. Krallar 23 bölüm – 11. ayette Natan-Melek’ten şöyle bahsedilmektedir:
“Yahuda krallarının güneşe adamış olduğu atları RAB’bin Tapınağı’nın girişinden kaldırdı. Atlar tapınağın avlusunda, hadım Natan-Melek’in odasının yanındaydı. Yoşiya güneşe adanmış savaş arabalarını da ateşe verdi.”
Natan Kutsal Kitap’ta; İsrail halkının Tanrı’yla olan sözleşmesini yenileyip ülkedeki tüm putları yok edecek olan kişi ve Kral Yoşiya’nın üst düzey bir hadımı olarak tanımlanıyor.
Yeruşalim İbrani Üniversitesi’nden Dr. Anat Mendel-Geberovich, mühür üzerindeki yazıları inceleyip yazılanları çözdüğünü açıkladı. Dr. Anat, mührün üzerinde aile boyuna dair herhangi bir açıklama yer almadan sadece adının yazılmasından yola çıkarak, Natan-Melek’in eski Yahudiye’de oldukça tanınan bir kişi olduğunu tespit etti.
Dr. Anat Mendel-Geberovich: “Şu an elimde gerçekten Kutsal Kitap’ta bahsi geçen Natan-Melek’in mührünü mü tutuyorum? Bu adeta bir milyon dolarlık bir soru. Evet hiçbir zaman bunun yüzde yüz bir gerçek olduğunu ispatlayamam” dedi ve kesin olarak söyleyebileceği 3 net ipucunun bulunduğunu belirterek birincisinin, Natan-Melek’in oldukça nadir kullanılan bir isim olması, ikincisinin, mührün ait olduğu MÖ 7. y.y’ın Kral Yoşiya’nın hüküm sürdüğü döneme ait olması ve en son olarak, Natan-Melek’in dönemin kralı ile yakın ilişkide olması olduğunu söyledi.
Arkeologların ikinci keşfettiği mühür ise üzerinde “Icarus, Matagnagu’nun Oğlu” yazısının kazınmış olduğu 2600 yıllık bir mühür oldu.
Dr. Anat Mendel-Geberovich: “Matagnagu” adı hem İncil’de hem de arkeolojik kazılar sonucunda keşfedilen diğer mühürlerde de sıkça rastlanılan bir isim. Fakat keşfedilen 2. mührü farklı kılan asıl nokta “Icarus” adı ile ilk kez karşılaşılmış olmamızdır” dedi.
Dr. Anat, söz konusu mührün oldukça özel bir kişiye ait olduğundan emin, fakat şu ana kadar bu kişi hakkında net bilgiler elde edilemedi.
İlkçağdaki mühürler belgeleri imzalamak, kimliği onaylamak ve sahibinin durumunu ve kökenini belirtmek için kullanılıyordu.
Arkeologlar, bu nadir görülebilecek mühürlerin, 6. yy’da tahrip olmuş büyük bir kamu binasında bulunduğunu söylüyor. Bunun oldukça önemli bir ayrıntı olduğunu düşünen arkeologlar, mühürlerin üzerindeki katmanlar bulundukları yerde büyük bir yangının çıktığını belirtiyor Arkeologların tahminlerine göre, kamu binası, MÖ 586’da Babiller tarafından kentin imhası sırasında ortaya çıkan büyük bir yangında yıkılmış.
Tahrip olmuş kamu binasında, çok sayıda inşaat kalıntısı ve kömürleşmiş seramik parçası bulunurken hepsinin üzerinde yangın izleri hala duruyor.
Tel Aviv Üniversitesi’nden Profesör Yuval Gadot ve İsrail Eski Eserler Kurumu’ndan Dr. Ivtah Shalev, bu keşiflerin o dönemde Yahudiliğin gelişmiş idari sistemine işaret ettiğini savunuyor. (OD/CNL News, ieshua.org)
