Süryani Ortodoks Kilisesi Patriği Mor İğnatius Zakka I. İwas bugün (21 Mart 2014) vefat etti. 1980 yılından itibaren Süryani Ortodox Kilisesinin en üst makamında ruhani liderlik görevini sürdüren Patrik, Uzun zamandır hastalığı nedeniyle Almanya’da tedavi görmekteydi.
Tüm dünyadaki Süryanilerin dini lideri Süryani Ortodoks Patriği Mor Ignatios Zakka I. Iwaz hayatını kaybetti. 34 yıldır patriklik koltuğunda oturan patrik, merkezi Şam’da bulunan Süryani Ortodoks Patrikhanesi’nde tüm dünya Süryanilerine dini önderlik ediyordu. I. İwas ile ilgili olarak aljazeeraturk.com’da Vercihan Ziflioğlu imzasıyla yayımlanan habere göre Suriye’de yaşanan çatışmalar nedeniyle patriğin cenazesinin nereden kaldırılacağı henüz bilinmiyor. Yeni patrik Sen Sinod Meclisi (Ruhanilerden oluşan bir meclis) tarafından seçilecek.
Al Jazeera’ye konuşan Adıyaman ve çevre illeri Metropoliti Melki Ürek, patriklerini kaybetmekten dolayı büyük bir üzüntü içinde olduklarını söyledi.
Patriğin Türkiye’ye dönmesi için son yıllarda Ankara’nın girişimde bulunduğunu hatırlatan Metropolit Ürek, her ne kadar girişim olsa da sonuca ulaşmadığını söyledi.”Patrikhane Türkiye’den ayrıldıktan sonra Suriye’ye yerleşti, her fırsatta yer değiştirmesi kolay değil”dedi.
Metropolit Ürek, Şam’daki Süryani Ortodoks Patrikhanesi’nin Türkiye’ye dönebilmesi için ülkede en az 100 bin Süryani olması gerektiğini söyledi. Türkiye’de halihazırda yaşayan Süryani nüfusu resmi rakamlara göre 20 bin. Nüfusun ağırlıklı bölümü İstanbul’da yaşıyor.
Süryani Ortodoks Patrikhanesi’nin merkezi geçmişte Mardin’de bulunuyordu. Tarihi patrikhane binası ise Deyrülzafaran Manastırı’ydı. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasının hemen ardından hem Süryani Ortodoks, hem de Süryani Katolik patrikhaneleri sürgün edildi. Günümüzde Süryani Ortadoks Patrikhanesi’nin merkezi Şam’da, Süryani Katolik Patrikhanesi’nin merkeziyse Beyrut’ta bulunuyor.
Türkiye son yıllarda her iki patrikhanenin de Türkiye’ye dönmesi için görüşmeler yürütüyordu. Başbakan Tayyip Erdoğan yaklaşık iki yıl önce patrikle buluşmuş, buluşmada bu konu da gündeme getirilmişti.
Süryani Kadim Patriği Kadasetli İğnatiyos Zekka I. Iwas, 21 Nisan 1933 tarihinde Irak’ın Musul kentinde doğdu. İlköğrenimini Musul’daki Mor Tuma Kilisesi’nde tamamladı. 1946 yılında ve Musul’daki Mor Afrem Semineri’ne başladı ve eğitimini başarıyla bitirdi. Eğitiminden sonra aynı Seminer’de Kutsal Kitap, Süryanice ve İbranice dersleri verdi.
1948 yılında şımmas, sekiz yıl sonra 6 Haziran 1954 tarihinde Metropolit Bolus Behnam tarafından rahip olarak takdis edildi. 18 Aralık 1955 yılında Humus Meryemana Kilisesi’de İncilli Şımmas olarak takdis edildi. Aynı yıl Humus kentinde ikamet eden Patrik Afrem Barsoum’un ikinci sekreteri olarak çalışmaya başladı. 17 Kasım 1957 tarihinde ise Patrik III. Yakup tarafından kahin olarak takdis edildi ve kendisini birinci sekreteri yaptı. 15 Nisan 1959 tarihinde ise Patrik III. Yakup tarafından haç nişanıyla ödüllendirildi.
1960-62 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri’ndeki New York Üniver-sitesi’nde ilahiyat ve felsefe konularında eğitim aldı. New York Episkoposluk Kilise Koleji’nde de teoloji dersleri okudu.
17 Kasım 1963 yılında Patrik III. Yakup tarafından Mor Severiyos ünvanı ile Musul Metropolitliği’ne takdis edildi. 1969 yılında ise Metropolit Bolus Behnam’ın vefatını ile boşalan Bağdat ve Basra Metropolitliği’ne atandı. Aynı yıl Irak Kültür Akademisi üyeliğine ve Irak Süryani Lisanı ve Kültürü Akademisi başkanlığına seçildi. İsveç Şark Enstitüsü ve Şikago’da bulunan Luteryan Teoloji Okulu kendisini fahri doktorluk unvanıyla onurlandırdı. Süryanice, Arapça ve İngilizce dillerini iyi kullanan Patrik Zakka I. Iwas’ın kaleminden çıkmış çok sayıda kitap ve makalesi var.
Kutsal Sinod, Patrik III. Yakup’un vefatı dolayısıyla boşalan Patriklik makamına 14 Eylül 1980 tarihinde oybirliği ile Kadasetli Patrik İğnatiyos Zakka I. Iwas’ı Antakya, Tüm Doğu Patriği ve Süryani Ortodoks Kilisesi Genel Ruhani Lideri olarak seçti ve takdis etti.
Tüm Süryani toplumunun başı sağolsun. Aloho Mhasele..