Titrek minik ekran, kalitesiz ses, sık sık verilen anonslar, uçuş sırasında film izleyememek… Bu şikayetler bir yerden tanıdık geldi değil mi? Uçuş esnasında aşağı yukarı her yolcu bunlardan yakınır.
Yine de, sık uçan yolcular, uzun uçuşlarda iken küçük ekrandan seçtikleri filmleri izlerken bulurlar kendilerini. Ayağınız yerdeyken sizi hiç etkilemeyen en basit komedi filmleri bile, uçuş sırasında izlediğinizde sizi derinden etkiler hatta gözlerinizin yaşarmasına sebep olabilir.
Uçmanın yolcuları neden hüzünlendirdiği konusunda ortaya atılan birçok teori var. Sevdiklerini geride bırakmanın verdiği üzüntü, önlerindeki yolculuk hakkında duydukları heyecan, evlerini özlemeleri bunlardan sadece birkaçı. Fakat bu etkenlerin yanı sıra, uçuşun kendisi de yolcuların hüzünlenmesine neden oluyor.
Mühürlü bir metal tüpün içinde 35.000 fit (10 km) yükseğe çıkmanın aklımıza garip şeyler yapabileceği, ruh halimizi ve duyularımızın işleyişini değiştirdiği hatta bizi sinirli yaptığını kanıtlayan araştırmalar mevcut.
Uçuşlarda azaltılmış hava basıncı, yolcuların kanındaki oksijen miktarını %6 ile %25 arasında azaltır ki, bu da hastanede birçok doktorun bu durumda birine ek oksijen uygulamasına neden olur. Sağlıklı yolcular için bu bir sorun değildir ancak yaşlılarda ve nefes darlığı olan insanlarda etkileri daha ağır olabilir.
Uçuşlar sırasında yaşadığımız hafif seviyelerdeki oksijen yetersizliği, beynimiz üzerinde daha kolay tanınan yorgunluk gibi etkilere de sahip olabilir. Çoğumuzun uçuşlar sırasında uyumamızın nedeni budur.
Bununla birlikte, nispeten hafif seviyelerdeki oksijen yetersizliğinin (hipoksia) açıkça düşünme kabiliyetimizi değiştirebileceğini gösteren bazı çalışmalar vardır. 12.000ft’den (3.6km) yüksek rakımlara denk gelen oksijen seviyelerinde, sağlıklı yetişkinlerin hafızalarında, hesaplama yapabilme ve karar verebilme yeteneklerinde ölçülebilir değişiklikler olmaya başlar. Havacılık düzenlemeleri, kabin hava basıncının 12.500ft’de bulunandan daha büyük olması durumunda pilotların ek oksijen maskeleri takmaları gerektiğini ısrarla önermektedir.
Uçmak diğer duyularımıza da etki eder. Düşük hava basıncı ve nem kombinasyonu, tat alma merkezinin tuza ve tatlılığa duyarlılığını % 30 kadar azaltır. Havayolu şirketi Lufthansa tarafından yaptırılan bir çalışmada domates suyunun uçuş sırasında daha lezzetli geldiğini gösterdi.
Londra King’s Üniversitesi Havacılık ve Uzay Tıbbı Derneği Başkanı Valerie Martindale, “Anksiyete düzeyleri hipoksi ile artabilir,” diyor. Kaygı, uçmanın duygu durumumuzda yaptığı tek etki de değil. Bir takım çalışmalar, yükseklikte zaman harcamanın gerginlik gibi negatif duyguları artırabildiğini, insanları daha az dost canlısı hale getirebildiğini, enerji seviyelerini düşürdüğünü ve stresle başa çıkma becerilerini etkileyebileceğini gösterdi. (BBC)
