21. yüzyıl insanlarına müjdeyi duyurmaya gelince, mesajı doğru mu alıyoruz? Covid salgını düşüncemizi değiştirecek mi?
Evsizler için çalışan hayır kurumu için teolojik ve pastoral bir araştırmacı olan Rebecca Winfrey, ”suçluluk ve utanç” üzerine bir makale yayınladı. Kovid salgınının durumu daha da kötüleştirebileceğine inandığını dile getiren Winfley; insanların borç ve bolluk içinde ‘utancı’ yaşadıklarına, virüsle savaşmanın ‘ön cephesinde’ aktif olarak yer almamanın ya da zihinsel hastalıkla yüzleşmenin utancını yaşayabildiklerinden bahsetti.
Uzun yıllar boyunca, seçimlerimizi suçluluk üzerine yoğunlaştırdık ve erkeklerin de kadınların da günahlarından tövbe edip Mesih’e dönmeleri gerektiğine işaret ettik.
Fakat suçluluk yerine utancı vurgularsak, müjde mesajımız daha çekici olup, günümüzün nesillerinde daha iyi yankılanır mı?
Suçluluk, ‘yanlış bir şey yaptım’ diyor. Utanç, ‘derinden yanıldım’ diyor. Bu utanç duygusu, günümüz toplumunda pek çok kişi tarafından deneyimlenmektedir.
Rebecca Winfrey durumu şöyle açıklıyor: “Tanrı, halkının utancını hafifletmekle yakından ilgileniyor. Daha önce hiç, utançların bol olduğu, ve yine de çoğunluk tarafından ne olduğunun bilinmediği günümüz kültüründen daha yerinde bir örnek olmamıştı.”
‘The Cross and Shame’de (Grove Kitapları) yazdığı gibi: “Viktorya dönemlerinde insanlar, okuldayken onları yiyip bitiren, çok güçlü bir doğru-yanlış algısına sahiptiler ve doğru şeyi yapma konusunda çok güçlü bir sorumluluk duyguları vardı. Ama şimdi ahlaki çerçeve değişti; utanç, çoğu insanın kendisinde neyin yanlış olduğuna dair algısında, suçluluktan çok daha büyük bir yer ediniyor”
Brené Brown, yirmi yıl boyunca cesaret, kırılganlık, utanç ve empati üzerine çalıştı ve TED konuşması – The Power of Vulnerability – 50 milyondan fazla izlenme ile dünyada en çok izlenen ilk beş TED konuşmasından biri oldu.
Utancı, “kusurlu olduğumuza ve dolayısıyla sevgiye ve aidiyete layık olmadığımıza inanmanın yoğun acı verici hissi veya deneyimi” olarak tanımlıyor.
Utanca yönelik tavsiye de şudur: “Sevgiyi ve aidiyeti tam olarak yaşamak istiyorsak, sevgiye ve aidiyete layık olduğumuza inanmalıyız.”
İsa Mesih, yeryüzündeki hizmetinde, toplumun sınırlarında yaşayan insanlara, bu sevgiye ve daha geniş toplumlarla irtibat halinde olmaya layık olduklarını gösterdi.
Kuyudaki Samiriyeli kadınla, vergi toplayıcısı Zacchaeus’la veya zina yapmakla suçlanan kadınla olan diyaloglarında şefkat gösterir ve herhangi bir suçu ima etmeden önce – utançlarını dile getirerek – bireyin onurunu ve değerini doğrular.
İsa Mesih’in halk tarafından çarmıha gerilerek ölümü, Romalılar tarafından acı verici, küçük düşürücü ve utanç verici olarak tasarlanmıştı. İnsanlığın derin utancına maruz kalan ve dirilen Mesih, bu insanlık dışı darbe sayesinde insanlığın kurtuluşunu getirmektedir.
İbranice yazılarda, Adem ve Havva, Aden’de yaşam ağacından yedikten sonra utanç duygusunu deneyimliyorlar. İncir yapraklarıyla kendilerini örtmek zorunda kalıyorlar. Çıkış, Yahudi halkının, köleliğin utancından Tanrı’nın gözündeki değerlerinin özgürlüğüne bırakılmalarının hikayesidir.
Yazar ve belgesel yapımcısı Jon Ronson, ‘So You’ve Been Publicly Shamed’ (Pan Macmillan) adlı filmde çevrimiçi utanç artışını anlattı.
Eylemden zarar gören kurbanlarla röportaj yapıyor ve şöyle yazıyor: “Her gün, küçük çocukları olanlar da olmak üzere bazı insanlar, yüz küsür takipçisine Twitter üzerinden kötü sözlü şakalar yazdığı için mahvediliyorlardı. Onlarla restoranlarda ve havalimanı kafelerinde buluşurdum, yaşayan ölüler gibi dünyayı dolaşan hayaletlerdiler sanki.”
Popüler kültürdeki utancın etkisi, 2017 filmi ‘The Greatest Showman’ gibi filmlerde gösteriliyor – şimdiye kadar yapılmış en başarılı müzikallerden biri – sirk girişimcisi PT Barnum’un bir dizi ‘utanç’ geçmişine sahip olan insanları nasıl askere aldığını gösteriyor ve onlara ışık tutuyor.
Brené Brown’ın utanç panzehiri, her zaman size olduğunuzdan daha fazlası olmanız gerektiğini söyleyen bir dünyada, ‘Ben yeterliyim’ diyebilmek olarak özetlenebilir.
Yine de, Pavlus, “Rabbimiz İsa Mesih’in zaferini paylaşan” iman eden Selanikliler’e Mesih’te “yeterli”nin ötesindeyiz, diye yazar. Pavlus, Efes’teki kiliseye ise, “bizler, Tanrı’nın bizler için önceden hazırladığı iyi işleri yapmak üzere Tanrı’nın Mesih İsa’da yaratılan eserleriyiz” diye yazar.
İncil’in müjdesi, insanların tam değerlerine ve önemlerine kavuşabilmeleri ve Mesih’e dönerek utançtan özgür kılınabilmeleridir.
Rebecca Winfrey şöyle açıklıyor: “Konuştuğumuz birçok insanın utançla mücadele ettiği göz önüne alındığında, insanlarla suçları hakkında konuşmadan önce Tanrı’nın koşulsuz rızasından bahsetmemiz gerekiyor.”
Kilise liderlerini kendi utançla mücadelelerini kabul ederek gerçek alçakgönüllülüğü öğretmeye ve örnek olmaya teşvik ediyor, ve kiliselerin utançtan muzdarip insanlarla ilgilenen topluluklar olmalarını sağlıyor.
Yeni Hristiyanlara, seküler bir kültürde imanlarından dolayı utançla karşılaşabilecekleri ve Tanrı’nın gözünde içsel değerlerini bilmeleri gerektiği öğretilmelidir.
Winfrey, insanların kendilerini müjde hikayelerine kaptırırken İsa Mesih ile karşılaştıkları iyileştirici dua ve Ignatian tarzı meditasyon öneriyor.
İtiraf ve tövbe, Hristiyanlıkta hayati parçalarıdır. Kilise önderleri, vaizler ve papazlar daha fazla itiraf ve tövbe konusuyla ilgili vaaz verebilirler. Bu, acı veren, utanç dolu dünyada insanların dikkatini çekmek için daha iyi bir yol olabilir. (CT)
