Calouste Gulbenkian Vakfı ve Türkiye Fransız Kültür Merkezi’nin desteğiyle gerçekleştirilen “Paylaşılan Kutsal Mekânlar” projesi, Akdeniz, Ortadoğu ve Balkanlar’da üç Semavi dinin paylaştığı mekân ve pratiklere bakıyor. Proje Fransa’dan Fas’a, Türkiye’den Mısır’a dinlerin birlikte yaşadığı çeşitli bölgeleri ele alıyor ve günümüzü niteleyen özcülük, içe kapanmacılık ve nefret politikalarının ötesinde kültürlerarası bir çoğulculuğun tarihte ve günümüzde yaşandığını ve mümkün olduğunu gösteriyor.
Bu üç din, teolojik farklılıklarına rağmen, inanışlar, ayinler, kutsal figürler ve mekânlar bakımından birçok ortak unsura sahip. Öte yandan, bu kesişmeler muğlaklıktan tamamen uzak olmadığı gibi kimi zaman da çatışmalara yol açabiliyor. Akdeniz dünyası paylaşımın birçok örneğini sunduğu gibi, bölünme ve ayrışmayı da içeriyor.
Küratörlüğünü Dionigi Albera ve Manoël Pénicaud’un yaptığı bu sergide, “Paylaşılan Kutsal Mekânlar” bu hadiseyi, farklı bağlamlara sahip çeşitli örnekler vasıtasıyla konumlandırarak ve iç içe geçmiş mekân ve pratikleri, sembol ve figürleri öne çıkararak araştırıyor. İstanbul “Paylaşılan Kutsal Mekânlar”ın hikâyesini anlatmak için ideal bir konuma sahip; bunun yegâne sebebi üç tektanrılı dinin tarihsel olarak burada gelişmiş olması değil, Bizans ve Osmanlı dönemlerinde yüzyıllar boyu birarada var olmayı sürdürmeleri de.
Güncel sanat, fotoğraf, etnografik malzeme ve dijital medyayı biraraya getiren sergi, hac ve “kutsalı paylaşma”nın çok duyulu deneyimini, konu edilen coğrafyalardaki kutsal mekânların ve manzaraların görsel olarak etkili boyutunu ve İstanbul’un dinsel çeşitlilik ve biraradalık geçmişinin zengin ve çok katmanlı yapısını aydınlatıyor.
14 Temmuz’a kadar Depo İstanbul’da sergilenen yıllar süren antropolojik ve tarihsel araştırmaya dayalı, çok yönlü bir proje olan “Paylaşılan Kutsal Mekânlar”, her bir tekrarında yeniden yazılmasıyla sergiyi kendi içinde bir “hac yolculuğu”na çıkarıyor. Gerçekten de genel tema aynı kalmakla beraber biçim, içerik ve bağlam her yeni şehirde değişiyor. Bu serginin farklı versiyonları, Marsilya Avrupa ve Akdeniz Medeniyetleri Müzesi (Mucem) (2015), Tunus Bardo Müzesi (2016), Paris (2017), Selanik (2017), Marakeş (2018) ve New York’ta (2018) düzenlendi. Sergi bu sonbahar Ankara’da açılacak. (depoistanbul.net/ Fotoğraflar: Nathalie Ritzmann)
