NEVŞEHİR’in yer altı şehri ile ünlü ilçesi Derinkuyu’da Osmanlı İmparatoru Abdülmecid Han tarafından yaptırılan ve 15 Mayıs 1858 tarihinde hizmete açılan kilise, sağlam yapısına karşılık, bakımsız görünümü, duvarlarındaki kötü yazılar ve kilitli kapısıyla dikkat çekiyor.
Derinkuyu Belediye Başkanı Ahmet Balcı, önemli kültürel ve inanç mirası niteliğindeki kilise ile ilgili bilgiler verdi. Balcı, “Üzümlü Kilisesi (Ayios Theodoros Kilisesi), Osmanlı İmparatorluğu döneminde, Sultan Abdülmecid Han zamanında yapılmış ve 15 Mayıs 1858’de hizmete açılmıştır. Bu kilise, Malakopi halkının maddi yardımlarıyla yapılmıştır. İlçemizin eski ismi, Malakopi’dir. Bu kilisenin bir an önce turizme kazandırılması gerekmektedir. Kilise, şu an kapalıdır. Kültür ve Turizm Bakanlığına ait olduğu için, biz birkaç defa resmi yazıyla kilisenin belediyemize verilmesini istedik. Ancak olumsuz yanıt aldık. İstanbul’daki Ayasofya’da eskiden ayin yapılmış, burada da 2 defa ayin yapıldı. Ayin yapılan kilise olduğu için, belediyemize devretmediler. Eğer belediyemize devredilirse, biz restorasyonunu yapıp turizmin hizmetine açacağız” diye konuştu.
Osmanlı Sultanı Abdülmecid Han döneminde yaptırılan kilisenin Yunanca yazılan kitabesinde,”Ayios Theodoros Trion’un bu çok kutsal kilisesi, İmparator Sultan Abdülmecid Han zamanında, onun yüksek iradesi ile Aziz İkonion (metropoliti) Neofitos Efendi’nin teşviki ile ve burada (Malakopi) ikamet eden Hristiyanların bağışları ile Haldiaslı Başmimar Kiriako Papadopoulos Efendi’nin zahmetleriyle inşa edilmiştir. Ayios Theodoros’a ithaf edilmiş ve kutsanarak açılmıştır. Ki onun (Ayios Theodoros) vasıtalarıyla Tanrı bu memleketi bütün tehlikelerden korusun. Amin. Sene 1858 Mayıs 15’ö ifadeleri yer alıyor.
Bölgede Rumların bulunduğu dönemlerde, her yıl Rum Ortodoks Patriğinin katılımıyla bahar ayinleri de bu kilisede yapılıyordu.
Kapadokya’da Yer Üstünde Yapılmış Sayılı Kiliselerden Biri
Geçmişte önemli bir Hristiyan yerleşim merkezi olan Kapadokya’da sayısız kilise bulunuyor. Bunların bir çoğu da gizlenmiş şekilde yer altında veya mağaralarda olan, Hristiyanlığın Anadolu’da yayılmaya başladığı zamanlara kadar giden çok eski kiliseler. Ayios Theodoros Kilisesi (Üzümlü Kilise) ise, yer üstünde güzel bir mimariye ve hoş bir çan kulesine sahip olarak oldukça yeni sayılıyor.
Kilisenin ön kısmında 3 bölümlü bir narteksi bulunuyor, kilisenin 3 de apsisi var. Bunlar dışa taşkın, içten yarım daire ve dışarıdan çok cepheli. Apsis ve naos kısmının üzeri kubbelerle örtülmüş. Yapı düzgün kesme taş malzemeli. Cephesi sağır kemerlerle ve hac biçimli pencerelerle hareketlendirilmiş. Kiliseden bağımsız ama aynı bahçe içinde orijinal bir de çan kulesi bulunuyor.
