Bilim insanları, küresel ısınmayı karbondioksitten 300 kat daha fazla artıran azot gazının, gıda üretiminde artan gübre kullanımı nedeniyle son 40 yılda yüzde 30’dan fazla yükselttiğini açıkladı. Bununla birlikte araştırmacılar, azot oksitin mevcut seviyelerde artması halinde yüzyılın sonuna kadar küresel sıcaklıklarda 3 derece artış yaşayabileceğini ve bu durumun ekolojik çevre sorunlarıyla birlikte ekonomide de büyük kayıplara neden olacağını söyledi.
Paris İklim Anlaşması Tehlikede
Bilim insanları, azot bazlı gübrenin yaygın kullanımı nedeniyle Paris İklim Anlaşması kapsamında kabul edilen hedeflerin riske girdiğini açıkladı. 2015 yılında Fransa’nın başkenti Paris’te 70’i aşkın devletin imzaladığı bildiriyle küresel ısınmadaki artışın yüzyılın sonuna kadar 1,5 derece altında tutulması hedefleniyor. Bu kapsamda hükümetler, sera gazının artmasına neden olan emisyonların azalması için fosil yakıt kullanımı azaltmaya ve alternatif enerji kaynaklarına yönelik politikalar geliştiriyor.
Küresel Isınmaya Etkili Karbondan 300 Kat Daha Fazla
Ancak, bilim insanları, çiftçiler tarafından mahsul büyümesini artırmak için kullanılan yaygın sentetik gübrelerin, büyük miktarlarda bir sera gazı olan azot oksit (N2O) ürettiğini keşfetti. Azot, atmosferde karbondioksitten daha az bulunuyor, ancak küresel ısınmaya katkısının karbon emisyonlarından 300 kat daha fazla olduğu belirtildi.
ABD’de yer alan Alabama’daki Auburn Üniversitesi’nden Profesör Hanqin Tian liderliğindeki 48 kurumdan uluslararası bir araştırmacı ekibi, dünyanın azot döngüsünü haritalayan bir çalışma yayınladı.
Araştırmacılar, atmosferdeki mevcut azot oksit miktarını (2018’de milyarda 331 parça) endüstri öncesi seviyelerle (1750’de 270 ppb) karşılaştırarak endişe verici tabloyu ortaya çıkardı.
Ozon Tabakasını Deliyor
Zehirli bir gaz olan azot oksit, yeryüzünü güneşin zararlı ultraviyole ışınlarından koruyan ozon tabakasını zarar veriyor ve atmosferde yüz yıl boyunca kalabiliyor.
Araştırmada, insan faaliyetlerinden kaynaklanan gazın 1980’li yıllardan beri arttığı ve son 40 yılda küresel olarak atmosferde yüzde 30’dan fazla arttığı bulundu. Bununla birlikte, yıllık olarak 7,3 trilyon gram (Tg) azot salındığı ve yarısından fazlasının doğrudan tarımdan geldiği aktarıldı.
Yüzyılın Sonunda Küresel Sıcaklığı 3 Derece Artıracak
Öte yandan, bilim insanları, azot gazının şu anki hızında salınmaya devam edilmesinin, küresel sıcaklıkların 2100 yılına kadar sanayi öncesi seviyelerin 3 derece üzerine çıkacağı konusunda uyarıyor ve bu Paris İklim Anlaşması’ndan belirlenen hedefin aşılması anlamına geliyor.
Araştırmacılar, ayrıca küresel sıcaklıkların 3 derece artmasının sıcak iklimde yaşayan milyonlarca insanın göç etmesine neden olacağını ve biyolojik çeşitliliğe zarar vereceğini bildirdi. Bununla birlikte, yükselen sıcaklıklara yönelik alınacak önlemlerin milyarca dolara mal olacağı ifade edildi.
Sera Etkisi Nasıl Oluşuyor?
Petrol, kömür, doğal gaz gibi fosil yakıtların yanması sonucu atmosfere karbondioksit, metan ve azot oksitleri gibi zehirli gazlar yayılıyor ve bu gazlar atmosferdeki sera etkisinin artmasına neden oluyor. Atmosfere salınan karbondioksit, metan ve ozon gibi sera etkisi yaratan gazlar, yer kabuğu ve denizlerin ortalama sıcaklıklarında artışa neden oluyor. Sera etkisi doğal bir olay, ancak çeşitli zararlı gazların insanlar tarafından atmosfere salınması sonucu denge bozulunca küresel ısınmada artış meydana geliyor.
İklim değişikliğinin en önemli etkenlerinden biri olan sera gazı emisyonları büyük ölçüde endüstriyel faaliyetlerden ve ulaşım araçlarından kaynaklanıyor. (NTV)
