İsrail’in Masa kentinde Romalı bir askere ait olan bin 900 yıllık maaş bordrosu bulundu. Paipirustan yapılan belgenin ilk Yahudi-Roma savaşlarından biri olan Masada Kuşatması’na katılan Gaius Messius adlı askere verildiği belirtildi. Ancak, 50 denarii maaş alan askerin, yem, giyinme ve beslenme gibi zorunlu giderlerinin ardından elinde hiç paranın kalmadığı görüldü.
İsrail’de çalışan arkeologlar, Arad’ın kentinin 20 kilometre doğusunda yer alan UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki Masada bölgesinde Romalı bir askere ait bin 900 yıl önce düzenlenen maaş bordrosu buldu. Belgenin MÖ 73 yılında Birinci Roma-Yahudi Savaşı esnasındaki Masada kuşatmasına katılan Gaius Messius adlı askerin adına düzenlendiği açıklandı.
Ancak, papirüsten yapılma maaş bordrosu ordunun, bazı giderleri düşmesinin ardından askerin parasız kaldığını gösteriyor. Messius’un maaş olarak 50 denarii aldığı, ancak arpa parası, yiyecek ve askeri teçhizatına yapılan ödemelerin elinde hiç para kalmadığı görülüyor.
ATLI BİR SÜVARİ OLDUĞU DÜŞÜNÜLÜYOR
Bununla birlikte, yapılan harcamanın büyük bir kısmı yeme gittiği için, uzmanlar Messius’un lejyoner bir süvari olduğuna atını veya katırını beslediğini düşünüyor. Ayrıca, maaş bordrosu, Romalıların Masada Kuşatması sırasında kamp kurmuş olduğunu gösteriyor.
MAAŞI ALDIĞI GÜN BİTTİ
Belgede yazılanların çevirisi ise şu şekilde:
“İmparator Vespasianus Augustus’un dördüncü konsolosluğuna,
Hesaplar, maaş.
Gaius Messius, Beyrut’tan Fabia kabilesinden Gaius’un oğlu.
50 dinari stipendium aldım, arpa parası içim 16 dinarii ödedim. […] rnius: yemek giderleri 20 dinari; botlar 5 dinari; deri kayışlar 2 dinari; ve keten tunik 7 dinari tuttu.”
Giderin toplamı 50 denarii tutuyor ve zorunlu harcamalarının ardından askerin elinde hiç para kalmadığı anlaşılıyor. Belgenin çevirisi, Database of Military Inscriptions and Papyri of Early Roman Palestine sitesinde görülebilir.
MASADA KUŞATMASI HAKKINDA
Ölü Deniz’den 400 metre yukarıda bulunan Masada, tarih öncesinde izole bir kaya platosunun üzerindeki eski bir surdan oluşuyordu. Roma İmpartoru tarafından atanan Yahudi Kralı Büyük Hirodes, MÖ 37 ile 31 yılları arasında devasa yapıyı inşa etti.
Tarihçilere göre, MS 66 ile MS 73 arasında başlayan Birinci Yahudi-Roma Savaşı sırasında, İsrail’i ele geçiren Roma İmparatorluğu’na karşı isyanlar alevlendi. “Büyük İsyan” olarak da bilinen savaş, Yahudi şehirlerinin yok edilmesine, insanların yerlerinden edilmesine ve toprağın Roma’nın sskeri kullanımı için tahsis edilmesine neden oldu.
Yeruşalim MS 70 yılında yıkıldığında, geri kalan Yahudi isyancılar Herod’un Masada’daki kalesine taşındı. Romalılar ise kısa bir süre sonra Masada’yı yaklaşık bin askerle kuşattı. Kaleyi Romalıların alacağı netleşince, iki kadın ve beş çocuk dışında Romalılara teslim olmak istemeyen 960 Yahudi kendi canını aldı.
Öte yandan Masada, 1828’de yeniden keşfedilene kadar dünyadan gizlendi. 2001 yılında UNESCO tarafından Kültürel Miras Listesi’ne alındı. (Arkeofili, NTV)
