Anadolu Din ve İnançları Platformu’nun (ADİP) düzenlediği, “Anadolu’da İnanç Mekanlarında Dönüştürmeler” başlıklı uluslararası konferans 10-11 Nisan 2021 tarihlerinde çevrimiçi ortamda Türkçe ve İngilizce dillerinde gerçekleşecek.
Ayasofya ve Kariye gibi iki tarihi anıtın dönüştürülmesi ADİP’e daha geniş bir dini ve bölgesel çerçevede ibadet mekanlarının dönüştürülmesi konusunda uluslararası bir konferans düzenleme fikrini verdi. Üçlü bir dizi olarak planlanan konferanslardan ilkinde büyük bir tarihi önem taşıyan, farklı inançların varlığı nedeni ile sayısız fetih ve yeniden-fetih olaylarının ibadet mekanlarının dönüştürülmesine de sebep olduğu Anadolu coğrafyası irdelenecek.
Konferans; ibadet yerlerinin ve mekanlarının dönüştürülmesini, hukuk, tarih, siyaset, antropoloji, mimari, ayrıca kültürel miras ve kentsel araştırmalar açılarından disiplinler arası yaklaşımlarla tartışılacağı bir platform oluşturmayı amaçlıyor. Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerini kapsayan uzun bir dönem boyunca incelenecek olan kutsal yerler ve ibadet mekanları arasında, tekkeler, mevlevihaneler, cemevleri, zaviyeler, bir Ezidi mezarlığı, Rum Ortodoks, Süryani, Ermeni ve Latin Katolik gibi çeşitli cemaatlere ait kiliseler de bulunuyor.
Konferans programını oluşturan sunumlar şu temaları içeriyor:
- Tek ve çoklu dönüştürme ve yeniden-dönüştürme olarak, dini yerlerin ve ibadet mekanlarının dini, seküler ve farklı dini mekanlara dönüştürülmesi
- Dini yerlerin ve ibadet mekanlarının temellük edilmesi, imha edilmesi, hasar verilmesi ve terk edilmesi
- Dini yerlerin ve ibadet mekanlarının hukuki statüsü ve geçerliliklerinin/geçersizliklerinin tanınması
- Bu mekanların korunması için ulusal mevzuat ile uluslararası anlaşmalar karşıtlığı çerçevesinde hukuki itirazlar, kısıtlamalar ve yasaklamalar
- Mekânsal ve kentsel bağlamda dönüştürmeler
- Kimlik, yorum, ulusal hafıza ve işlev değiştirme çerçevesinde dönüşümler
Konferans Hakkında
”2020 yılında Ayasofya ve Kariye gibi iki tarihi anıtın dönüştürülmesi bize, daha geniş bir dini ve bölgesel çerçevede ibadet mekanlarının dönüştürülmesi konusunda uluslararası bir konferans düzenleme fikrini verdi. Üçlü bir dizi olarak planladığımız konferanslardan ilkinde büyük bir tarihi önem taşıyan, farklı inançların varlığı nedeni ile sayısız fetih ve yeniden-fetih olaylarının ibadet mekanlarının dönüştürülmesine de sebep olduğu Anadolu (Küçük Asya) coğrafyası irdelenecektir. Zerdüşt, Nemrut, Mithra, Anahit inançlarının izlerinin yerine Ezidi, Hıristiyan, Yahudilik ve inançlarının geçmesi, farklı inanç mekanlarının tarih boyunca farklı inanç grupları tarafından kullanılmasına, dönüştürülmesine ve devamlılığına da neden olmuştur.
Konferansımız, ibadet yerlerinin ve mekanlarının dönüştürülmesini, hukuk, tarih, siyaset, antropoloji, mimari, ayrıca kültürel miras ve kentsel araştırmalar açılarından disiplinler arası yaklaşımlarla tartışılacağı bir platform oluşturmayı amaçlamaktadır. Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerini kapsayan uzun bir dönem boyunca incelenecek olan kutsal yerler ve ibadet mekanları arasında, tekkeler, mevlevihaneler, cemevleri, zaviyeler, bir Ezidi mezarlığı, Rum Ortodoks, Süryani, Ermeni ve Latin Katolik gibi çeşitli cemaatlere ait kiliseler bulunmaktadır.”
“Anadolu’da İnanç Mekanlarında Dönüştürmeler”
Konferans Organizasyon Komitesi:
- Doğan Bermek
- İştar Gözaydın
- Yuri Stoyanov
- Vanessa R. de Obaldía
“İNANÇ MEKANLARINDA DÖNÜŞTÜRMELER” KOSEPT METNİ
Zerdüşt, Nimrodiyen, Mitra ve Anahita inançlarının izleri ve hatta daha eski ibadethaneleri, bu tür mekânların tarih boyunca farklı inanç grupları tarafından kullanıldığını kanıtlamaktadır. Göbeklitepe’deki son kazılar inançların ve ibadethanelerin Anadolu’da en az 12.000 yıllık ortak bir geçmişe sahip olduğunu ortaya koymuştur. Sümerlerin Anadolu’daki yerleşimleri M.Ö. 3000 yıl öncesine dayanmakta olup onları Hititler, Asurlar, Friglere ilaveten Truva, Urartu, Likya, Helen gibi birçok şehir devleti izlemiştir. Anadolu’da özellikle Büyük İskender’in işgali ve Helenistik dönemden sonra, ayrıca Roma ve Bizans İmparatorluklarının yükselişinin ardından siyasi faaliyetler ve dönüşümler artış göstermiştir. Roma döneminde (4-7. yüzyıllar arası) Anadolu, Konstantinopolis’ten (İstanbul) atanan yöneticilere bağlı 24 Episkoposluktan oluşan bir düzen ile yönetilmişti. 11. yüzyıla kadar devam eden geç Bizans dönemi boyunca Anadolu’da Hristiyan inancı teoride egemen olmasına rağmen, pratikteki yerel farklılıklar ve genel inanışa ters düşen mezhepler ve inanç grupları devlete karşı tehdit oluşturmaya devam etmiş, zaman zaman önemli tedip hareketlerine yol açmıştı. Daha da ötesi, din ve mezhep değiştirmeyi zorlayan ve büyük yıkımlara yol açan Haçlılar dönemi ve İkonoklastik dönem de ibadethaneler üzerinde önemli izler bırakmıştır.
