İskenderun Surp Karasun Manuk Ermeni Kilisesi, Türkiye’nin Hatay ilinin İskenderun ilçesinde bulunan bir Ermeni Apostolik Kilisesi. Halen ibadete açık olan kilisede, 15 günde bir düzenli ayinler gerçekleştiriliyor.
İskenderun Surp Karasun Manuk (Kırk Şehitler) Ermeni Kilisesi, eldeki kaynaklara göre, 1872 tarihinde yapılmış. Daha sonra birçok kez restore edilen tarihi kilise, halen bölgedeki Ermeni cemaati tarafından kullanılıyor.
19. yüzyılın sonlarına doğru yapıldığı bilinen İskenderun’daki kilisenin gerçek yapım tarihi konusunda değişik bilgiler olsa da Karasun Manuk Kilisesi, 1987’de İstanbul Ermeni Patrikhanesi tarafından yenilenerek Patrik Şinork Kalustyan’ın eliyle takdis edilip yeniden ibadete açılmıştır. 2001 yılında ise yeniden onarılarak Patrik Mesrob II. eliyle kutsanmıştır.
Eldeki kaynaklardan edinilen bilgilere göre, Kıdemli Papaz Krikor Minasyan öncülüğünde 1872 yılında inşası tamamlanan Tarihi Kilise, 1987 yılında Patrik Şinork Kalustyan ve Baş Episkopos Mesrop Mutafyan öncülüğünde tüm çatı ve kubbeleri sökülerek aslına uygun olarak büyük bir onarım geçirmiştir.
Yapı olarak tipik Ermeni Kiliselerinin örneği olan Surp Karasun Manuk Kilisesinin ortada Ana Sunak, sağda ve solda ise bulunan küçük sunaklarla şirin bir görüntüsü olmakla birlikte, en dikkat çekici özelliği ise kiliselerde az rastlanan, girişinde hemen sol tarafta bulunan, kilisenin ilk din görevlisi Kıdemli Papaz Krikor Minasyan’ın mezarıdır. Tüm halk tarafından sevilen ve aynı zamanda Avukat olan Papaz Krikor Minasyan o zamanın patriğinin izini ile kiliseye defnedilmiştir.
Diğer bir dikkat çekici ayrıntı ise Kilisenin restorasyon geçirmesine rağmen orijinal kalabilen, kilise çerisindeki tarihi Vaftiz Kurnasıdır. 1872’den bu yana kullanılan kurna olarak bilinmektedir. Tarihi özelliği büyüktür ve kutsallığını da devam ettirmektedir.
Günümüzde de açık olan kilisede 15 günde bir düzenli ayinler gerçekleştirilmektedir. Kilisede ayrıca her yıl Mart ayında, Türkiye’nin birçok yerinden yoğun katılımlarla hem kilisenin isim bayramı kutlaması hem de ‘Kırk Şehitleri Anma’ ayini gerçekleştirilir.
Kilisenin Ruhani Liderliğini ise Hatay Ermeni Kiliseleri Din Görevlisi Peder Avedis Tabaşyan, yıllardır başarıyla yürütmektedir. Türkiye Ermenileri Patriği Kadasetli Sahak II, geçtiğimiz günlerde Hatay Kiliseleri Din Görevlisi Peder Avedis Tabaşyan’ı Anadolu Ermeni Cemaatleri “Gözetmeni” olarak atamıştı.
Kaderine Terk Edilen İskenderun/Belen Ermeni Kilisesi
Bölgedeki bir diğer Ermeni Kilisesi ise Belen’dedir. Yapım tarihi bilinmemesine rağmen Belen’in kurulduğu dönemlerde yapıldığı sanılmaktadır. Kilise, 1900’lü yılların başında, bölgedeki Ermenilerin Belen’i terk etmesinin ardından kapatılarak kendi haline terk edilmiştir. Şimdilerde oldukça harap olan kilise günümüzde ibadete açık değildir.
Bugün sadece çan kulesi görünen Tarihi Belen Ermeni Kilisesi, kullanılmadığı için metruk halde kalmış ve oldukça harap bir görünümdedir. Hali hazırda kilisenin yakınlarında yer alan Ermeni yapıları ve metruk durumdaki kilise için restore çalışmalarının 2020 yılı içerisinde başlatılması ve turizme kazandırılması planlanmaktaydı. (SAT-7 Türk/İlyas Edip TERBİYELİ-İskenderun)
