Yahudi akademisyen ve bilim insanı Irene Lancaster, Hristiyanlarla Yahudileri bir araya getirmeyi amaçlayan kitap üzerine düşüncelerini paylaştı.
Yahudi cemaati, 8 günlük Işıklar Bayramı olan Hanuka bayramında Hristiyanları ve Yahudileri birbirine yakınlaştırmayı amaçlayan yeni kitap üzerine paylaşımda bulundu. İki bin yıl boyunca, ilişkiler genellikle gözyaşlarıyla sona erdi. İngiltere Kralı 3. Charles, Kuzey Londra’daki bir Yahudi cemaatini ziyaret ederek Hanuka bayramı öncesi kutlamalara katıldı. Kral, Holokost’tan kurtulanlar da dâhil olmak üzere her yaştan Yahudi ile horaya (geleneksel Yahudi dansı) katıldı.
Hanuka bayramından alınacak ders, tüm olumsuzluklara rağmen her şeyin iyiye gideceğine dair umutlu olmaktır. Bu yüzden, Dr. Jonathan Milevsky tarafından yazılan ‘Understanding the Evolving Meaning of Reason in David Novak’s Natural Law Theory’ adlı kitap hakkında paylaşımda bulunuldu. Haham Profesör David Novak, önemli Kuzey Amerikalı düşünürlerden biri olarak kabul ediliyor.
Profesör Novak, ‘akıl’ ve ‘doğal hukuk’ üzerine fikirlerini sunarken, Ortaçağ felsefesinin ünlü Skolastik düşünürlerinden biri olan Thomas Aquinas’ı (1225-74) yakından takip ediyor. Eski Canterbury Başepiskoposu Dr Rowan Williams, Aquinas’ın bu konudaki düşüncelerini açıkladı. Aquinas’ın Summa Theologiae eserindeki 90, 91, 94, 97 ve 99. sorularına değinen Dr Williams, ‘‘Doğal Hukuk, insan doğasında yerleşik olan ve insanları kendi doğasına özgü eylemleri uygun şekilde gerçekleştirmeye yönlendiren bir düşünme biçimidir. Tanrı’nın ebedi yasasında ve insan aklının doğal kanısında yer alır. Her türlü yasa, insanlar arasındaki veya insanlarla Tanrı arasındaki ilişkiye yöneliktir. Yazılı yasa, doğal yasayı tamamlar. Thomas Aquinas, ebedi yasa, ilahi yasa, doğal yasa ve insani yasa olarak dört tür yasanın varlığına değinir. İlahi yasa, bizleri doğaüstü arzularımıza yönlendiren ebedi yasadaki bir parçadır. Yasa, akıl yürüten zihnin ortak iyiliğe yönelik düzenlenmesidir. Ortak iyiliği hedeflemediği sürece hiçbir kural yasa gücüne sahip olamaz. Doğal yasa, ilahî veya beşeri hukuk tarafından belli bir amaç doğrultusunda değiştirilebilir. Görünüşe göre ‘doğal yasa’ veya ‘akıl’ içimize gömülü olup bizleri yönlendiriyor. İlahi yasa ve olayları derinlemesine düşünme yeteneğimiz, bir araya gelerek, bir kişinin iyi ve kabul edilir şekilde davranmasına izin verebilir. Thomas Aquinas, 1135-1204 yılları arasında yaşamış olan Ortaçağ düşünürü Moses Maimonides’in (İbn Meymun) düşüncesine borçlu olduğunu belirtmiştir. Ancak İbn Meymun’un kendisi, Abraham ibn Ezra’nın (1089-1164) çalışmalarından büyük ölçüde etkilenmiştir. İlahi yasa, koruyucu meleğimiz olarak içimize aklı yerleştirerek insanlarla olan ilişkimizi düzenler. Anlamlı ilişkiler konusunda Jonathan Milevsky’nin Yahudi-Hristiyan ilişkilerinde aklın ve doğal yasanın yeri üzerine kitabı vazgeçilmezdir. Hanuka ve Doğuş Bayramı döneminde en iyi dileklerimi sunuyorum. Sizleri sevinç veren bir günün anısıyla baş başa bırakıyorum’’ dedi. (CT)
