Hem Katolik hem Ortodoks hem de Protestanlara ait kiliselerin yer aldığı nadir merkezlerden biri olan Süryani köyü Dereiçi (Kıllıt) sırlarıyla toprağa gömülüyor. Tarihi köy ilgisizlikten harabeye dönmüş vaziyette.
Mardin’in Savur İlçesi’ne bağlı Dereiçi (Kıllıt) Köyü tamamı taş evlerden oluşan katıksız bir Süryani köyü. Süryanice anlamı “azalan” olan köy, yaşanan göç ile adından gelen anlamı kaderi oldu.
Dünyada Ortodoks, Katolik, Protestan kiliselerin bir arada nadir görüldüğü merkezlerden biri olan şirin bir köy olan Kıllıt’ın tarihi çok eskilere dayanıyor.
Detaylı bir araştırma yapılmadığı için köyün tarihi sırları toprak altında keşfedilmeyi bekliyor.
Daha önce binlerce kişilik nüfusu olan köy, 1970’li yıllarda verdiği göç ile 8-9 hane kaldı.
Göç eden Süryaniler yaz aylarında köylerine dönerek 3-4 ay kaldıktan sonra tekrar geri gidiyor.
Savur’a 10 km mesafede olan ve tamamıyla taş evlerden oluşan bu eski Süryani köyü, yıllardır bir hayalet köy görünümünde.
Harabeye dönen bazı evlerde oturan aileler var, bazıları ise restore edilip kapısına kilit vurulmuş.
Köyün sokakları çamur deryasına dönmüş. Köyde yaşayan vatandaşlar, yetkililerin köylerine sadece gezmeye geldiğini, ancak köyün sorunlarına çare bulamadığını belirterek, sokakların düzenlenmesini istiyor.
Köyün hemen girişinde bir cami göze çarpıyor. Tamamıyla Süryani olan köyde cami yapıldıktan sonra bir de imam atandı.
Süryani köylüler “Köyün tamamı Süryani. Cami yapılıp imam atandı. Çok sonradan bazı çevre köylerden yerleşen 1-2 Müslüman aile oldu. Onların da kalıp kalmayacağı belli değil” ifadelerini kullanıyor.
