Diyarbakır’ın Çınar ilçesindeki tarihi Zerzevan Kalesi’nde yürütülen kazılarda Romalı Hristiyanların ilk kilisesi bulundu.
Roma döneminde askeri üs olarak kullanılan Zerzevan Kalesi’nde geçen yıl başlatılan arkeolojik kazılar sürüyor. 2015 yılı kazı çalışmalarında tamamen toprak altında bir yeraltı kilisesi gün yüzüne çıktı. Kilisenin Roma’da çok tanrılı dinden Hristiyanlığa geçildikten sonra tespit edilen ilk ibadethane olduğu belirtiliyor. kilisenin duvarlarında Aramice yazıtlar da tespit edildi ve yazıların tercümesi için kazıya uzman davet edildi.
İlçeye 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarındaki 60 dönümlük alan üzerinde 12 metre yüksekliğinde ve 1200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 22 metre yüksekliğinde gözetleme kulesi, kilise, saray, konut, kaya mezarları, hamamlar, tahıl ve silah depoları ile 54 su sarnıcı bulunan kale adeta tarihe ışık tutuyor. Kalenin Antik Roma’daki ismi Samaçi, Assur’daki ismi ise Kinagop olarak geçiyor.
Yard. Doç. Dr. Aytaç Coşkun, yaptığı açıklamada, Zerzevan Kalesi’nin Roma Garnizonu olarak nitelendirildiğini belirtti ve kalenin Roma döneminde askeri yerleşim alanı olduğunu hatta askerlerin burada aileleriyle birlikte yaşadığını söyledi.
Coşkun, “Kale antik Dara ile Amida yani Diyarbakır arasında stratejik bir noktada. Antik yolu kontrol etmesi ve stratejik bir noktada olması nedeniyle Amida’dan önce orduyu ilk karşılayan yer. Burada büyük savaşların olduğu açık” dedi. Kalede sivil-asker bin kişinin yaşamış olabileceği tahminini dile getiren Coşkun, milattan sonra 639 yıllarında İslam ordularının gelişine kadar bu alanın kullanıldığı değerlendirmesinde bulundu.
