Kütahya’daki Surp Toros Kilisesi yıkıldı. Tarihi kilisenin yerinde artık düz bir arazi var.
Agos Gazetesi’ne bilgi veren yerel kaynaklar, kilisenin yıkıldığı yönündeki duyumlar üzerine bölgeye gittiklerini ve dümdüz bir arazi ile karşılaştıklarını söylediler.
Kilisenin son olarak bölgedeki bir şahsın mülkiyetine geçtiği biliniyordu. Tahminler yıkımın bu kişinin kararıyla yapıldığı yönünde.
Surp Toros Kilisesi’nin, Sultan Murad zamanında inşa edildiği tahmin ediliyor. Kilise 1603 yılındaki Celali isyanları döneminde yakılsa da kısa süre içerisinde tekrardan inşa edilmiş. Kilisenin üzerinde Aziz Toros’un atının nal izi olduğuna inanılan bir kaya bulunduğunu yazan yazar Arşag Alboyacıyan, “Türk kadınlar bu taşın üzerine oturup, iyileşmek için din görevlilerine kutsal kitap okuturlardı” diye not düşmüş.
Kilise bir süre sinema salonu, yakın zamana kadar da düğün salonu olarak kullanılmaktaydı. Yapı 27 Ağustos 2019 yılında Kütahya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 5407 nolu kararıyla Korunması Gerekli Taşınmaz olarak tescil edilmişti.
Balıkesir’deki Ermeniler ve Surp Toros Kilisesi
1915 öncesi Balıkesir’de 4 bin kadar Ermeni nüfus yaşıyordu. Şehirde üç Ermeni kilisesi ve bunların şemsiyesi altında 3 Ermeni okulu bulunuyordu. Kiliselerden ikisi Ermeni Ortodoks (Surp Asdvadzadzin ve Surp Toros) ve birisi Ermeni Katolik Kilisesiydi (Surp Asdvadzin).
1931 nüfus sayımına göre Kütahya’da sadece 65 Ermeni ve ibadete açık sadece bir Ermeni kilisesi kaldı. Bu sayı 1970’lere kadar İstanbul’a ve yurtdışına göçlerle giderek azaldı, sonrasında ise Kütahya’da Ermeni ve Ermenilere ait kilise binası kalmadı.
Kilise bir süre sinema salonu, yakın zamana kadar da düğün salonu olarak kullanılmaktaydı. Yapı 27 Ağustos 2019’da Kütahya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 5407 nolu kararıyla Korunması Gerekli Taşınmaz olarak tescil edilmişti. (Agos, Bianet)
